Moda trendlerinde inançların ve kültürün etkisi

İnsan, hayat başladığı andan itibaren, önce bireysel yaşamış, zamanla gereksinimler ve değişen şartlar ile toplumsal yaşama geçmiştir. Öğrenme, bilgi edinme, araştırma ihtiyaçlarının yanı sıra, fiziki coğrafya, iklim, inanış, ekonomik standartlar gibi etkenlerle yaşamını şekillendiren insanoğlunun, giyiminde de bu faktörler etkili olmuştur.

 

Teknolojinin gelişmesine bağlı olarak dünya globalleştikçe, önceleri kendi kültürünü gelenekler ve göreneklere bağlı kalarak yaşayan toplumlar, zamanla pek çok konuda başka kültürlerin etkisi altında kalmıştır.

 

Bu süreçten oldukça fazla etkilenen giyimin, yaşamın önemli gereksinimlerinden biri olması moda sektörünü doğurmuştur. Yöreden yöreye, zamana, mekana göre değişiklik gösterebilen moda, inanışlara uygun olarak da şekillenmiştir. iş dünyasında bulunan tesettürlü kadınlara yönelik yeterli alternatif tasarımlar var mı, kadınlar toplumsal rollerine göre mi yoksa kendi zevklerine göre mi giyiniyor, islami tesettür ve modasında ki trendler örtüştürülebildi mi, geçmişin modası ve yerel desenlerin küresel markalarda tezahürü gibi sorulan, Türkiye'nin bilinen tesettür tasarımcılarına sorduk.

 

 

Sonuç mu?

 

• Hemen hepsi iş dünyasının tesettürlü kadınlarına göre bir giyim ağı yok, çalışan kadınların çoğu resmi formdaki iş kıyafetlerini özel dikim ve tasarım ile çözebiliyor.

• Tesettürün islami çizgide olup olmadigi konusunda farkli fikirler var, Özellikle bol giyim dar giyim tercihi temel fark. Bazı modacılarımız tesettürde hatları kapatma esasının kulllanıcı tarafından dikkate alınmadığını söylerken, bir başka isim artik salaş ve bol stillerin de moda olduğunu düşünebiliyor. Tesettürü seçen kadın zaten gereğini yapmıştır diye net konuşup bunu kurcalamayı manasız bulanlar da yok değil.

 

Bize konuşan modacılar, kadına nasıl giyinmesi konusunda mahalle baskısı olup olmadığı noktasında ayrışıyor. Bazıları kadına hem kendini kabul ettirme gibi psikolojiler ile kendi içlerinden bir baskı olduğu hem de dışarıdan baskının mevcudiyetine inaniyor.

 

Bununla birlikte kendi özgün zevklerine göre değil toplumsal rollere göre tercih yaptıklarını düşünen modacılar, rahatlığın ise tercihlerde ortak etken olduğu göruşünde hemfikir.

 

 

YURDAGÜL AKARDERE

HAUTE COUTURE

 

 

Kadınlar giyim tercihlerini ağırlıkla toplumsal roller ve dışarıdaki başka in-sanları dikkate alarak mı yapmakta yoksa kendi rahatı -zevki için mi giyiniyor?

 

Günümüzde kadınlar giyim tercihlerini belir-lerken, toplum içerisindeki konumlarını, başkalarının beğenilerini ve yorumlarını mutlaka önemsiyor. Ama iş hayatlarının, hatta sosyal yoğunluklarının temposunu göz önüne alırsak yine de tercihlerinde rahatlık en önemli unsur olarak dikkat çekiyor. Kadınlar kıyafetlerinde rahatlıkla birlikte şıklığı, modernliği ve global trendleri de bulmak istiyor.

 

 

Tesettürde kadınımız için iş dünyasına uygun yeterli çalışma üretildiğini düşü-nüyor musunuz? Abiye veya genel dış giyim mi ağırlıklı?

 

Tesettürlü kadınlarımız için pek çok firma farklı fiyat politikalarıyla çeşitli çalışmalar ortaya koyuyor. Bu çalışmalar spor, klasik, şık, abiye iç ve dış kıyafetler olarak kategorize edilebilir. Kıyafetlerin çokluğu ya da türevleri konusunda sıkıntı olmamakla birlikte kumaş, malzeme, dikiş kaliteleri, stilleri ve amaca uygunlukları konusunda eksiklikler bulunmakta, dolayısıyla bunların çözümü noktasına odaklanılmalıdır.

 

 

Yerel desenlerin büyük markalara il-ham verdiği günümüzde global çizgi-den bahsetmek söz konusu mu?

 

İlham alınırken yerel desenler, ruhlarıyla birlikte global çizgideki trendlerin belirlenme-sinde başvurulan etkenlerdendir. Yöresel desenler beraberinde geldiği toprakların kültürünü, sosyolojisini, biyolojisini, ekonomisini, tarihini, psikolojisini damıtarak getirir. Yerel trendler her zaman global trende dönüşemezler; çok az trend, her zaman ve her yerde varlık gösterebilir.

 

 

Muhafazakâr kadının giyim tarzı aynı gelenek içerisinde mi kaldı? Başörtü detayı dışında bütünsel baktığımızda tesettür giyim seçenler için tesettürü dikkate almayanlardan büyük bir tarz farklılığı var mı? Hatların belli olmama-sı hususu ne kadar dikkate alınıyor?

 

Muhafazakar kadın giyim tarzı geleneksel ya da modernliğin dışında kendi içerisinde ortaya çıkmış ve belirlenmiş kriterler içeri-sinde derecelendi. Kimi kapalı giyinen için bu kıstas modernlikten ve trendlerden asla taviz vermeden sadece başı örtmekle gerçekleşirken, diğer kısım insanlar için daha dikkatli, özenli davranılarak belli olmaması hususuna dikkat çekebiliyor.

 

 

Muhafazakar, modern veya geleneksel giyinen diye bölmeksizin, kadına nasıl giyinmesi gerektiği konusunda bir mahalle baskısı var mı?

 

Kadınlara nasıl giyinecekleri konusunda, hatta davranış şekillerini belirlerken dahi baskıyı “Mahalle” den çok kendi “Nefsi davranışları” yapmaktadır diye düşünüyorum.

 

 

BEHiYE AĞARCA

HADRABATI COLLECTION

 

 

Kadınlar giyim tercihlerini ağırlıkla toplumsal roller ve dışarıdan başka insanları dikkate alarak mı yapmakta yoksa kendi rahatı zevki için mi giyiniyor?

 

Hazır giyim sektöründe dayatılan belli başlı modeller tercih edilirken özel dikimde hizmet veren biri olarak, bu şekilde ilerlemediğini belirtmek isterim. Kadınlar, nişan, düğün, sünnet, mevlid gibi özel kutlamalarda birbirinin giyim tarzından etkilenerek giyinmeyi tercih etmektedirler. Özel dikim tercih eden kesimin bir kısmı diğerlerini taklit etme çabasındadır.

 

 

Tesettürde kadınımız için iş dünyasına uygun yeterli çalışma üretildiğini düşünüyor musunuz? Abiye veya genel dış giyim mi ağırlıklı?

 

Hazır giyim sektöründe belli başlı tesettür firmaları haricinde iş dünyasına uygun olarak üretim yapılmadığı görülmektedir. Gündelik yaşam kıyafetlerinde hazır giyimin uygunluğunun yanında çeşit bolluğu tercih sebebi olurken, iş hayatında tercih edilen kıyafetlerin özel dikim olması istenmektedir.

 

 

Yerel desenlerin büyük markalara ilham verdiği günümüzde global çizgiden bahsetmek söz konusu mu?

 

Çoğu sektörde olduğu gibi moda sektöründe de geçmişe olan özlem dikkat çekmektedir. Birçok dünya markası, yeni sezon ürünlerinde 1970 – 1980 yıllarının kumaş tarzı ve baskılarını gündeme getirmektedir. Ülkeler bazında değişiklik gösterse de moda evrenseldir ve dünyanın birçok yerinde benzerlik göstermektedir.

 

 

Muhafazakâr kadının giyim tarzı aynı gelenek içerisinde mi kaldı? Başörtü detayı dışında bütünsel baktığımızda tesettür giyim seçenler için tesettürü dikkate almayanlardan büyük bir tarz farklılığı var mı? Hatların belli olmaması hususu ne kadar dikkate alınıyor?

 

Muhafazakâr giyimden bahsetmek gerekirse, ne yazık ki günümüz şartlarında bazı kesimlerde bu mümkün değil. Muhafazakâr kesimin modaya uyma çabası ‘‘Modern Tesettür Giyim’’i gündeme getirmiştir. Üzülerek belirtmek isterim ki yeni giyim tarzları olması gereken islami çerçeveden uzaklaşmış durumdadır. Vücut hatlarını örtecek şekilde olması gerekirken aksine dar kesimler tercih edilmektedir.

 

 

Muhafazakar, modern veya geleneksel giyinen diye bölmeksizin, kadına nasıl giyinmesi gerektiği konusunda bir mahalle baskısı var mı?

 

Modern çağın getirisi olarak artık çoğu ortamda mahalle baskısından bahsetmek mümkün değil. Artık insanlar kendi beğenisi ve tarzına göre giyiniyor. Rol model olarak da birçok kişi instagram fenomenlerinin giyim tarzlarını taklit etme çabasındadır.

 

 

AYSE KÜBRA KARAGÜL

HATiCE MiRAÇ KARAGÜL

ASWAD COLLECTION

 

 

Kadınlar giyim tercihlerini ağırlıkla toplumsal roller ve dışarıdaki başka insanları dikkate alarak mı yapmakta yoksa kendi rahatı -zevki için mi giyiniyor?

 

Kadınların belki yüzde 90’ı ‘toplumsal roller ve insanlar ne der ne düşüncesini dikkate alarak giyiniyorlar. Modaya uygun olup olmadığı, toplumsal kriterlere, inancına uygun olup olmadığı, giyinecekleri zaman o kıyafeti giydiği için nasıl yargılanacağını düşünerek seçim yapıyorlar. Belki sadece yüzde onluk bir kısım kendi özgün zevkine göre kıyafet tercihi yapıyor. Ve bir yerde bu cesareti gösteriyor.

 

 

Tesettürde kadınımız için iş dünyasına uygun yeterli çalışma üretildiğini düşünüyor musunuz? Abiye veya genel dış giyim mi ağırlıklı?

 

Gerçek anlamda tesettür kıyafeti konusunda seçenekler oldukça sınırlı. Abiye noktasında belirli ölçülerde ilerleme kaydediliyor denebilecekken, dış giyim noktasında ilerleme kaydedilmiyor, bilakis yerinde sayılıyor. Biz de Aswad Collection olarak bu niyetle yola çıktık. Tesettür emri kadının sosyal olduğunu bize gösteriyor ve sosyal hayatta kısıtlı olan dış giyim seçeneklerini arttırmak amacımız. Fakat modayla seyreden tesettür kıyafetlerinden bahsediyorsak abiyeden gündeliğe, iş hayatından özel günlere her türlü desteği bulmak mümkün.

 

 

Yerel desenlerin büyük markalara ilham verdiği günümüzde global çizgiden bahsetmek söz konusu mu?

 

Ürün çeşidine göre değişkenlik gösteriyor bu durum. fiöyle ki, bazı parçaları dünyanın ne-resinde kullanırsanız kullanın şık olarak kabul görür. Yani belli bir global çizginin varlığından söz edebiliriz, ancak kültürle bağlantılı olarak aynı ürünün kullanım şekli, kombin edilişi değişkenlik gösteriyor tabiiki.

 

 

Muhafazakâr kadının giyim tarzı aynı gelenek içerisinde mi kaldı? Başörtü detayı dışında bütünsel baktığımızda tesettür giyim seçenler için tesettürü dikkate almayanlardan büyük bir tarz farklılığı var mı? Hatların belli olmaması hususu ne kadar dikkate alınıyor?

 

Aynı gelenek içerisinde kalınmadığı gibi, ilk geleneğin ne olduğuna dair bir fikre de sahip olunmadığını düşünüyorum.

 

Tesettür kıyafetlerinin hatları belli eden olup olmamasının tamamen modaya göre şekillenmekte olduğu, skinny Jean modasından bol pantolon modasına geçiş aşamaları, bedene oturan gömleklerden daha salaş tarz gömlek modasının oluşumuyla ya da etek veya elbise giyilip giyilemeyeceğinin bile o sezonki trendde bunların var olup olmamasıyla şekillendiğini seneler içinde yaşadık.

 

Sanki sahip olunan belli başlı, hat belli edilmemesi durumlarının da maalesef tesettüre riayetle değil, modaya göre oluşmuş olduğunu düşünüyorum. Modanın içerdiği ölçüde bolluk, hat belli etmeme söz konusu. Gerçekten tesettüre dikkat eden kesim yok değil ancak sosyal hayatta az veya hep aynı kısıtlı kesimde.

 

Tesettüre riayet edenin seçeneği de bu noktada yok denecek kadar az olduğu için, gerekli özeni göstermeyen ama başında aynı başörtü bulunduranı yan yana koyduğunuzda arasında uçurum farkı oluşuyor haliyle.

 

 

Muhafazakar, modern veya geleneksel giyinen diye bölmeksizin, kadına nasıl giyinmesi gerektiği konusunda bir mahalle baskısı var mı?

 

Elbette ki. Mahalle baskısı ya da popüler kültüre sığınma isteği veya kabul görme arzusu diyelim kadının üzerinde baskı dışarıdan ve içerinden her zaman var olmuştur. Saçının modelini, eteğinin boyunu, piercingini vücudunun neresine yaptıracağında bile bulunduğu çevre içerisinde kadının üzerinde baskı var. Giyinmek tamamen kişinin görüşü, inancı, yaşayışına bağlıyken bunu neden nasıl yapmalıyım diye düşünüp bireysel karar verebilen ve bunu uygulayan kadınların sayısı ne yazık ki çok az.

 

 

SADİYE ÖZCAN

İNCİ BUTİK

 

 

Kadınlar giyim tercihlerini ağırlıkla toplumsal roller ve dışarıdaki başka insanları dikkate alarak mı yapmakta yoksa kendi rahatı –zevki için mi giyiniyor?

 

Kadınlar giyim tercihlerini daha çok toplumsal rolleri baz alarak yapıyor. Rahatı -zevki için de giyiniyor elbette ama genellikle girdikleri ortamların giyim seçimlerindeki etkisi çok daha fazla.

 

 

Tesettürde kadınımız için iş dünyasına uygun yeterli çalışma üretildiğini düşünüyor musunuz? Abiye veya genel dış giyim mi ağırlıklı?

 

Mağazalarda serili üretim dediğimiz zaman hep aynı şekilde, pantolon, tunik tarzı çalışmalar oluyor. Muhafazakâr kesimin çok talep ettiği ürünleri maalesef mağazalarda bulamıyoruz. Böyle olunca özel dikimlere gitmek zorunda kalıyoruz. Ben de mağazamda hazır ürün alıp satıyorum, ancak müşterilerimin taleplerini doğrudan doğruya karşılayamadığı için biz de atölyemizi oluşturuyoruz, kendi markamızla üretim yapmayı düşünüyoruz. Çünkü biz de istediğimiz ürünü piyasada rahatlıkla bulamıyoruz. Bulduğumuz ürünler de pahalı oluyor ve benim müşterime hitap etmiyor. Kendimiz düşük maliyetlerle istenilen ürünü üretme aşamasındayız. Oluşturduğumuz bir koleksiyon var ve anlaştığımız dikim atölyesinde istenilen ürünü dikmeye, üretmeye başlayacağız. Çünkü piyasada bu büyük bir eksiklik. Ya çok abiye ya çok klasik ya da fazla spor olan giyimler tesettüre tam anlamıyla uymayan kıyafetler oluyor. Hem şık hem modern ürünleri müşterilerimiz için üretmeye başlayacağız.

 

 

Yerel desenlerin büyük markalara ilham verdiği günümüzde global çizgiden bahsetmek söz konusu mu?

 

Yerel desenler hiçbir zaman modası geçmeyecek, vazgeçilmeyecek desenlerdir. Global çizgi de tabiki çok önemli. Bu işi yapanlar yurtdışında takip etmek zorunda. Onlardan esinleniyoruz. Herkes birbirinden esinleniyor.

 

İnternet bu durumda çok faydalı oluyor. Yurt dışında baktığımız moda festivallerinden ve defilelerden etkilenerek koleksiyon oluşturuyoruz.

 

 

Muhafazakâr kadının giyim tarzı aynı gelenek içerisinde mi kaldı? Başörtü detayı dışında bütünsel baktığımızda tesettür giyim seçenler için tesettürü dikkate almayanlardan büyük bir tarz farklılığı var mı? Hatların belli olmaması hususu ne kadar dikkate alınıyor?

 

Tesettür gerçekten çok farklı bir boyut aldı, kadınların bir kismı eskisi gibi değil hassas değil bu noktada. Başörtüsü dışındaki demişsiniz ama başörtü de şuan farklılık gösteriyor. Başörtü, şal, boneşal var. fiimdi şep denilen yeri bir ürün üretildi. fiapka benzeri bir şey. Tesettür olarak onu kullanıyorlar. Tesettür, insanların yaşam tarzına göre farklılık gösteriyor. Bize uysa da uymasa da beğensek de beğenmesek de bu böyle. Tesettür anlamında giyim tarzı şuan trend olan şey vücut hatlarını belli ederek giyinmek değil tam tarzı salaş giyinmek. Salaş giyinmek ama maalesef kollar, bilekler dirseklere kadar açık oluyor. Hatlar belli olmasın, salaş olsun, ancak mağaza vitrininde eğer mankeni giydirdiğinizde kolunu model biraz görünsün diye yukarı çekiyorsanız, tüketici bunu moda olarak algılayıp kolunu yukarı kıvırıyor. Tesettür değil de görsel güzelliğine göre giyinen hanımlar var. Herkesi bu kategoriye koymak doğru değil.

 

 

Muhafazakar, modern veya geleneksel giyinen diye bölmeksizin, kadına nasıl giyinmesi gerektiği konusunda bir mahalle baskısı var mı?

 

Mahalle baskısı kavramı çok kalmadı sanırım, bunu umursayan az bir kesim var şehir hayatında, herkes istediğini tercih ediyor.

 

 

İREM ULUERCİYES

AYSHA DERGİ EDİTÖRÜ

 

 

Kadınlar giyim tercihlerini ağırlıkla toplumsal roller ve dışarıdaki başka insanları dikkate alarak mı yapmakta yoksa kendi rahatı -zevki için mi giyiniyor?

 

Kadınlar giyim tercihlerini yaparken elbette zevkler ve rahatlık ön planda oluyor. Ama topluma uygun olma ve yadırganmama isteği de bu zevkleri etkiliyor.

 

 

Tesettürde kadınımız için iş dünyasına uygun yeterli çalışma üretildiğini düşünüyor musunuz? Abiye veya genel dış giyim mi ağırlıklı?

 

Tesettür giyim üretiminde abiye ve dış giyim daha ön planda. Ama son birkaç yıldır iş dünyasına uygun da çok güzel çalışmalar yapılıyor. Muhafazakâr tekstil gün be gün kendini yeniliyor ve daha da iyi çalışmalar olacağa benziyor.

 

 

Yerel desenlerin büyük markalara ilham verdiği günümüzde global çizgiden bahsetmek söz konusu mu?

 

Yerel desenlerin büyük markalara ilham verdi-ği doğru bir tespit. Yerel desenler birçok markanın ilham kaynağı oluyor. Global çizgiler de takip edilmiyor demek saçma olur.

 

 

Muhafazakâr kadının giyim tarzı aynı gelenek içerisinde mi kaldı? Başörtü detayı dışında bütünsel baktığımızda tesettür giyim seçenler için tesettürü dikkate almayanlardan büyük bir tarz farklılığı var mı? Hatların belli olmaması hu-susu ne kadar dikkate alınıyor?

 

Muhafazakâr giyimi tercih eden bir kadın zaten muhafazakârlığı ve gerekliliklerini bilmesi gereken kadın oluyor. Biraz daha klasik tarz seçenler dışında, yeni jenerasyon daha yeniliklere açık oluyor. Daha yenilikçi ya da klasik, bu seçimi yapmış kadın zaten gerektiği gibi davranıyor.

 

 

Muhafazakar, modern veya geleneksel giyinen diye bölmeksizin, kadına nasıl giyinmesi gerektiği konusunda bir mahalle baskısı var mı?

 

Kadınlara nasıl giyinmesi konusunda bir mahalle baskısı yok desek doğru olmaz. Muhafazakâr giyimi tercih eden ya da etmeyen her kadın giyimine dışarıdan alacağı tepkiyi dü-şünerek karar veriyor.