İyi hissetmek iyi hissettiriyor

David Burns, 1942 yılında Amerika Minneapoliste doğmuştur. Psikoloji alanında bilime yaptığı katkıları ile dünyanın konuştuğu bilim insanlarından biridir. Burns, “İyi Hissetmek” kitabında duygularınızı harekete geçirecek ve hayata daha olumlu bakmanızı sağlayacak, bilimsel olarak test edilmiş teknikler sunuyor

Duygu Durumunuzdaki Dalgalanmalar

Duygularınız değerinizi belirlemez, sadece göreceli rahat ya da rahatsız durumunuzu gösterir. Kötü, değersiz ruh haliniz; kötü veya değersiz bir insan olduğunuz anlamına gelmez. Sadece öyle olduğunuzu düşünüyorsunuzdur. Çünkü geçici olarak üzüntülü bir duygu durumu içindesinizdir ve mantık çerçevesi dışında düşünüyorsunuzdur. Bir hata neticesinde onu düzeltmeye girişmek gerekir, olumsuz kararlar almak değil.

Mükemmeliyetçi bir yapınız varsa bir şeyi eksiksiz yapmak konusunda o kadar ısrarcısınızdır ki onu ertelemeye başlarsınız. Mutluluğun sırrı, başarmak için alçakgönüllü hedefler belirlemektir. Sefaleti istiyorsanız mükemmeliyetçiliğinize ve erteleyiciliğinize yapışın. Değişmek istiyorsanız sabahları gününüzü planlayın ve her etkinlik için ayıracağınız zamana karar verin. Diğerlerinin mükemmel olmaları konusunda ısrarcı davranırsanız, çok basit bir şekilde kendinizi mutsuz edersiniz. Dr. David Burns’e göre özgüveninizi kazanmak için hayata dair önemli adımlar atmak zorunda değilsiniz. Kişinin tüm yapması gereken o nutuk çeken iç sesi kapatmasıdır. Bununla beraber Burns, ruhu engelleyen ve tedavi uygulanması gereken düşünceleri şu maddelerle açıklıyor:

Tedavi Edilmesi Gereken Düşünceler

Ya Hep Ya Hiç Düşüncesi: Tek bir başarısız deneme ile başarabilmeye dair tüm inancınızı kaybedersiniz.

Aşırı Genelleme: Tek bir olumsuzluğu hiç bitmeyecek bir başarısızlık olarak görürsünüz.

Zihinsel Filtre: Tek bir olumsuz ayrıntıyı bulup onunla uğraşıp durursunuz.

Olumluyu Geçersiz Kılma: Yaşadığınız olumlu olayları “Sayılmaz” diyerek görmezden gelirsiniz. Vardığınız sonuçları destekleyecek kesin sonuçlar olmamasına rağmen olumsuz bir değerlendirme yaparsınız.

Akıl okumak: Kendinizce birinin size ters davrandığını düşünüp kurarsınız.

Aşırı Büyütme (Küçültme): Olayların önemini abartır ya da küçültürsünüz. Mesela, toplum önünde yanlış bir kelime söylediniz. Herkes bunu unutur ama siz günlerce kendinize kızarsınız. Tam tersine bir başarı elde ettiğinizde de bunun önemsiz olduğunu düşünürsünüz.

Duygusal Kararlar: Olumsuz hislerinizin gerçek olduğuna inanırsınız.

-meli, -malı Cümleler: Kendinizi -meli, -malı’larla motive etmeye çalışırsınız.

Etiketleme ve Yanlış Etiketleme: Aşırı genellemenin uç halidir. Hatanızı tarif etmek yerine kendinize bir etiket yapıştırırsınız.

Kişiselleştirme: Kendinizi, başlıca sorumlusu olmadığınız olumsuz bir olayın nedeni olarak görürsünüz.

Depresyon Sağlıksız Düşüncelerin Ürünüdür

Hiçbir şey yapmama isteğiniz ise depresyonun bir parçasıdır. İstekleriniz felç olmuştur. Ümitsizlik, çaresizlik, kendinizi bunaltmak, kendinizi etiketleme, ödülleri değersizleştirmek, mükemmeliyetçilik, başarısızlık korkusu ya da başarı korkusu gibi pek çok duygu bu dönemde meydana gelir. Bu durumlarda yapabileceğinize olan inancınızı ayakta tutmaya çalışın. Göreceksiniz ki depresyon kaybolmaya başladığında bu olumsuz duyguların yerine rahatlama ve hayattan keyif alma isteği gelecek. Depresyonun en tehlikeli yönü ise ölümcül boyutudur. Kişi için yaşamak zevk vermediğinden ve anlamsızlaştığından intihara meyleder. İntihara meyilli insanlarda, kötümser bakış açısı tüm düşüncelerine hâkimdir. Ancak intihar çözüm değildir ve sağlıksız bir düşüncenin ürünüdür. Bu sağlıksız düşünce hızlı bir şekilde yok edilebilir. Umutsuzluk en büyük tuzaktır. Burada fark edilmesi gereken depresyonu tetikleyenin gerçek düşünceler değil de yalnızca çarpıtılmış düşüncelerin olduğudur. Bu düşünceler, umutlarınızı ve özgüveninizi sizden çalabilir.

Dr. David Burns, kitabında bugüne kadar hiçbir hastasının hikayesinde intiharı gerektirecek bir sorun görmediğini anlatıyor. Uyguladığı psikoterapi tedavisi neticesinde depresyondan kurtulan hastaları tekrar depresyona girmiyor ve bu hastalarda depresyonun, yalnızca ilaç tedavisi gören hastalara oranla tekrarlanma olasılığı da oldukça az.