Hanedanın sürgün öyküsü – Kerime Senyücel

Merjam Yazar: Merjam 10 Ekim 2020

Bu haberi arkadaşlarınla hemen paylaş!

Cumhuriyet ilanı sonrası… 1924… Halife Abdülmecid heybetli atıyla Cuma Selamlığında görünür… Ankara bu görüntüden bir hayli rahatsız, fakat İngiltere’nin bu manzaraya mutlu olmasından daha fazla rahatsız...

Hanedanın sürgün öyküsü – Kerime Senyücel

 

3 Mart günü Meclis bir kararı hayata geçirir ve siyasi yönünü öne sürerek hilafetin kaldırılmasında karar kılar. Karar, Abdülmecid’e İstanbul valisi aracılığıyla sarayındayken ulaştırılır.

 

Bu karar ile birlikte;

 

Osmanlı hanedanına mensup kadınlar ve çocukların Türkiye Cumhuriyeti hudutları içerisinde kalmaları sonsuza dek yasaklanır ve Türk vatandaşlığından da men edilirler.

 

Türk tarihi, Osmanlı hanedan mensuplarının memleketi terk etmeleri için sultanlara 10 gün, şehzadelere ise 24 saat verildiğine şahit olur. Damatlara bir tercih sunulur: Boşanırsanız ülke sınırları içerisinde kalırsınız. Türk vatandaşı kimliğinizi kaybetmezsiniz. Bu teklifi Osmanlı ailesinden hiç kimse kabul etmedi.

 

144 kişilik Osmanlı hanedanı üyeleri Al-manların heimatlos yani vatansız diye isimlendirdikleri statüyle yurt dışına gönderilir. Beş kişilik aile için devlet tarafından verilen 1000 lirayı alarak ve tüm mal varlık-larını geride bırakarak giderler. Çoğu kısa zamanda döneceklerini düşünerek, kışlık kıyafetlerini almaya gerek duymazken; sul-tanların Türkiye’ ye dönmeleri için 28, şehzadelerinse 50 sene beklemeleri gerekir.

 

Bu hüzünlü gidişe ve gidenlerin hayatlarına dair bu güne dek yazılmış söylenmiş birçok anlatı söz konusudur. II. Abdülhamid’in torunu olan, sürgünü yaşamış Ertuğrul Osman Osmanoğlu, 1924’ten Türkiye vatandaşı olduğu 2004’ e değin vatansız, pasaportsuz ve bir soyadı olmadan yaşadığı hayatı anlatırken; Sultan Abdül-mecid’in torunu ibrahim Tevfik’in oğlu Burhaneddin Cem ise askeri sahadaki tut-kusunu 7 Nisan 1943’te girdiği Amerika Ordusunda yaşatır.. Ve 22 sene CIA’de görev yapar.

 

1952 yılında sultanların geri dönmesine izin veren Türk yasasıyla sürgün mağduru Bilun Alpan, seneler sonra bastığı Türk topraklarında annesi Fatma Zehra Sultanın mutluluktan kalp krizi geçirerek toprağa düşmesine şahit olur.

 

 

Osman Nami Osmanoğlu, annesi II. Ab-dülhamid’in kızı Ayşe sultanın hat yazısıyla tablolar hazırlayıp kendisinin ise Paris sokaklarında bu tabloları satarak geçindiklerinden bahseder. Fransa’nın verdiği, “Osmanlı vatandaşı” yazılı pasaportla her yere seyahat edebildiklerini dile getirirken; Türkiye Cumhuriyeti’ne kırgınlıklarını belirtmekten hicap duyan bir ifadeye sahiptir.

 

Bu sağlanan imkanlardan biri de ingiltere hükümetinden I. Abdülmecid’in torunu Fethi Sami beyin kız kardeşi Hatice Sultan’a verilen maddi yardımdır. Ve bu onun için ya-şamına son verecek kadar ağır bir olur. Fethi Sami Bey röportajında bahsetmek dahi istemez. Yine aynı kitapta Fethi Sami Baltalimanlı, Fransa’da Menton’da ailece geçirdikleri günlerden şöyle bahseder:

 

“Çok sıkıntılı zamanlar geçirdik, oradaki bakkalların iyiliğine kaldık. Onlar yaşattı bizi iki sene, on para vermeden bize kredi açtılar. Menton’un kasabı, ekmekçisi, bakkalı… İki sene para almadan beklediler. Yoksa açlıktan ölmüştük.“

 

Röportajlar boyunca yeni kuşakla da yapılan görüşmelerde, her türlü zorluğa rağmen Osmanlı aile adabı, yaşam tarzının halen uygulandığı gözlemlenir. Sürgünden sonra açlık çeken ailelerin kuyruk yağı sürülmüş dilim ekmekler için saat 7.00’da özenli kıyafetleriyle aile üyelerinin masada toplandığı ve servis eden yardımcılarının bu servisi aynı itinayla yaptığından bahsedilir. Öte yandan I. Abdülmecid’in kızından olan torunu Mahmud Sami’nin oğlu, Ekrem Sami’nin bugün Formula 1 Mclorren Grubu’nun Marketing Direktörü olduğunu söylerken, eşinden haremim diye söz etmektedir. Bu yönüyle de Osmanlı’nın her şeye rağmen, modern hayata adapte olarak yaşadığı söylenebilir.

 

Kerime Senyücel, bu eseri Osmanoğlu’nun Sürgünü belgeseli öncesi yapılan röportajları, en kapsamlı haliyle Başucumda Bir Avuç Vatan Toprağı adını vererek kitaplaştırmış ve okurlarına sunmuştur.

Etiketler:
Merjam

Merjam

  • Editörün Seçimi
  • En Çok Okunanlar

Copyright © Tüm hakları saklıdır. Merjam.com – Copyright 2021 | Codlio