Covid-19 Döneminde emziren anneler nelere dikkat etmeli?

Laktasyon yani emzirme dönemi gebelik boyunca salgılanan hormonlar ve meme yapısının değişmesi ile başlayan inhibe edici salgılarla süt salgılarının durması ile son bulan döneme verilen isimdir. Emzirme dönemi birçok faktörden etkilenmektedir. Psikolojik, fiziksel ve hormonal değişikliklerden etkilenirken doğum şekli ve sayısı, annenin sahip olduğu rahatsızlıklar ve doğum süresinden de etkilenebilmektedir. Emzirme döneminde anne için artan bir enerji ihtiyacı söz konusudur. Bu sebeple annenin yeterli ve dengeli beslenmesi çok önemlidir. Süt üretimi annenin vücut yağından gerçekleşmektedir. Süt miktarını bebeğin talebi etkilemektedir, yeterli bir beslenme ile anne bebeğin ihtiyacı kadar süt üretilebilir. Annenin beslenmesi ise vücudundaki makro ve mikro besin öğeleri için önemlidir. Ayrıca annenin beslenmesi süt kalitesini etkilemektedir. Annenin beslenmesi dengeli ve yeterli olmazsa sütün kalitesi düşeceğinden bebeğin gelişimi bu durumdan olumsuz etkilenebilir.

Anne sütünün içeriğindeki besin öğesi bileşimi bebeğin ihtiyaçlarına uygundur. D ve K vitaminleri dışında birçok vitamin anne sütünde bulunmaktadır. Anne sütünün, bebeklerin ilerleyen dönemlerdeki bağışıklığını olumlu etkilediği bilinmektedir. Bebeğin diş ve çene gelişimini sağlayan anne sütü aynı zamanda alerjiye karşı koruyucu olabilmektedir. Anne sütü bebeğin zihinsel ve bedensel gelişimini desteklerken aynı zamanda anne ve bebek arasındaki ilişkiyi güçlendirmektedir. Emzirme sırasında salınan oksitosin hormonu annenin depresyona girmesini önleyebilir. Ayrıca anne sütü her zaman sıcak, steril, ulaşılabilir ve ucuzdur ve daha birçok faydasından dolayı Dünya Sağlık Örgütü bebeklerin ilk 6 ay anne sütü ile beslenmesini önermektedir. Anne sütü yeterli olduğu takdirde bebek ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslenmelidir. 6.ayda ek gıdaya başlayarak anne sütüne de 2 yaşına kadar devam etmesi önerilmektedir.

Emziklik döneminde 13 önemli beslenme şekli

Emziren anne günde yaklaşık 700-800 ml süt salgılamaktadır. Bu sütü salgılayabilmesi için günlük ihtiyaçlara ek olarak yaklaşık 500 kkal alması gerekmektedir. Gebelik sonrası hızlı kilo vermeye çalışılmamalı, emzirme döneminde artan kalori ihtiyacı mutlaka karşılanmalıdır.

Emzirme dönemindeki anne kilo verme amaçlı katı bir diyet uygulamamalıdır. Eğer kalorisi emziren annenin ihtiyacının altında kalırsa süt miktarı azalacak ve bebeğin gelişimi olumsuz etkilenecektir. Aynı zamanda annenin vitamin ve mineral değerlerinde düşmeler dolayısıyla yorgunluk ve halsizlik gözlenebilir. Kilo kaybı en fazla 2 kg/ay şeklinde olmalıdır.

Annenin beslenmesinde temel enerji kaynağı olan karbonhidratlar mutlaka yer almalıdır. Karbonhidratların lif içeriği yüksek olan karbonhidratlardan seçilmesi önemlidir. Tam buğday ürünlerinden faydalanılmalıdır. Basit şeker ise sınırlı miktarda bulunabilir. Fakat miktarı artmamalıdır. Bol lif içeren meyve ve sebzeler mutlaka beslenmede bulunmalıdır.

Yağ alımının ise normal seviyede kalması ile birlikte trans yağlardan uzak durulmalı ve doymuş yağlar sınırlı tüketilmelidir.

Emzirme döneminde annenin su içimi de çok önemlidir. Yeterli miktarda süt üretimi için annenin yeterli miktarda sıvı alması gerekmektedir. Anne günde 2.5-3 litre su tüketmelidir.

Haftada 2 kez balık tüketilmelidir. Bu sayede omega-3 alımı artacaktır. Omega-3 depresyon önleyici etkisi ile bilinmektedir ve doğum sonrası depresyonunu önlemede yardımcı olabilmektedir.

Emzirme döneminde annenin protein ihtiyacı da artmaktadır. İlk 6 ay ek olarak 19 gr. protein sonraki aylarda ise ihtiyaca ek 13 gr. protein tüketilmelidir. Protein ihtiyacı için her gün yumurta tüketilebilir. Rahatsızlık vermiyorsa peynir de beslenmede bulunmalıdır. Et tavuk ve balık da protein ihtiyacı için mutlaka beslenmede yer almalıdır. Protein kaynağı olarak kuru baklagilleri kullanmak bazı bebeklerde huzursuzluk ve gaz yapacağından dikkatli tüketilmelidir.

Doğumdan sonraki ilk süreçte çiğ meyve ve sebzeler gaz yapabilmektedir bu sebeple ilk haftalarda salata yerine sebze yemekleri tüketmek ve meyveleri komposto halinde tüketmek bu şişkinlik riskini düşürecektir.

Kuru yemiş ve kuru meyveler beslenmede yer almalıdır. Özellikle hurma, kuru dut, kuru incir süt üretimini desteklemektedir.

Alkol ve sigara kullanımından kaçınılmalıdır.

Brokoli, karnabahar, kuru baklagiller ve kabak gibi besinler bebekte gaz yaparak huzursuzluk oluşturabilir. Bu besinler rahatsızlık veriyorsa beslenmeden çıkarılmalıdır.

İşlenmiş ürünlerden uzak durulmalıdır.

Çay ve kahve kafein içeriğinden dolayı sınırlandırılmalıdır.

Covid-19 döneminde mutlaka dikkat edin!

COVID-19 enfeksiyonu sırasında anne ile bebek teması ve emzirmeye ilişkin kararlar, sağlık çalışanları ile birlikte anne ve ailesi tarafından alınmalıdır. Eğer anne şüpheli ise bebeğe dokunmadan önce ellerini su ve sabun ile yıkamalı ve alkollü el dezenfektanı ile temizlemelidir. Maske kullanmalı ve kullandığı maskeler nemlendiğinde değiştirilmelidir. Temas edilen yüzeyler sürekli temizlenmelidir. Anne sütünün sağılarak bebeğe verilmesi de bir seçenek olabilir. Bu esnada süt sağıldıktan sonra kullanılan pompa ve biberon mutlaka temizlenmelidir.

Diyetisyen Dilara Tuygan