Yapılan araştırmalar, anne sütünün mükemmelliğini ortaya koyuyor

Hazır mama piyasasının ülkemizde de yaygın talep gör düğü ve çeşitli hazır besinlerin; çekici reklamlarla piyasaya sürüldüğü günümüzde bu önemli konuya, anne sütünün önem ve değeri ile başlamak istiyoruz. Binlerce yıldan buyana anne sütü, bebek beslenmesinde tek kaynak olmuştur. Son zamanlarda yapılan araştırmalar, anne sütünün mükemmelliğini ortaya koymuştur. Bebeklik döneminde anne sütünün önemi ve bebeklerde besleneme hakkında merak edilenleri sizler için kaleme aldık.

Dr. Adil Asımgil’in Risale Yayınlarından çıkan “Kadın ve çocuk için sağlık el kitabı” nda bebeklik döneminde beslenme hakkında merak edilenler yer alıyor. İşte ilgili bölümde kaleme alınanlar…

Anne sütü

Binlerce yıldan bu yana, anne sütü bebek beslemede tek kaynak olmuştur. Ancak; 1930’larda gelişen teknoloji, süt çocukları için yapay besinler yapmaya başlamıştır. Bunların gelişmesi yanında, yaşam biçiminin değişmesi ve mama firmalarının propagandaları ile anne sütünün; hazır mamalara hiçbir üstünlüğü olmadığı inancını yaymaları mama tüketimini desteklemiştir. Ama son zamanlarda yapılan araştırmalar ve anne sütü özelliklerinin açığa çıkması, anne sütünün üstünlüğünü ve mükemmelliğini ispatlamıştır. Giderek çoğalan bilgilerle anlaşılmıştır ki; en çağdaş yöntemlerle ve bilimsel ilkelere uygun olarak yapılmış en mükemmel endüstri sütleri bile, şimdilik anne sütünün çok yönlü niteliklerine yaklaşamamaktadır. Bu nedenle 1970’lerde anne sütüne dönüş kampanyası başlatılmıştır.

Anne sütünün faydalarını özet olarak belirtirsek;

1- Mikropsuzdur. Diğer hazır besinler, içle rinde az çok mikro organizmalar içermektedir.

2- Hazırlamak gerekmez.

3- Sindirimi kolaydır.

4- Bileşimi çocuk için en uygun olandır.

5- Çocuğun bütün besin ihtiyacını karşılar.

6- Az tuzlu olduğundan, çocuktan su kaybını önler.

7- Mikroplara karşı koruyucu etkisi vardır.

8- Anne sütü emen bebeklerde, pişikler daha azdır.

9- Anne sütü emen bebeklerde hastalıklar daha az görülür.

10- Emzirme, anne ve çocuğun ruh sağlığı açısından faydalıdır.

11- Annenin emzirmesi, gebelikte genişleyen rahimin büzülmesine yardımcı olur.

12- Anne sütü ucuz bir besindir. Süt veren annenin iyi beslenmesinin maddi yükü, mamalarla büyütülen bir süt çocuğunun masrafından çok daha azdır.

13- Beyin gelişmesine katkısı olan taurin adlı madde, anne sütünde hayvan sütlerinden daha fazladır.

Kadın sütünün bileşimi, çocuk için en uygun olan besindir. Ayrıca; bebek büyüdükçe, değişen ihtiyaç oranlarına göre anne sütünün de değiştiği gözlenmiştir. Bu mükemmel besinden yavrunuzu mahrum bırakmamanız gerektiği kanaatindeyiz.

Mamalar

Yaygın şekilde piyasaya sürülen mamaları çeşitli sebeplerle bazı anneler tercih etmektedir. Eğer, bebek mama ile beslenmeye karar verilmişse, ihtiyaçlarına en uygun bileşimde olan mamalın seçmek yerinde olacaktır. Zaten; bazı firmalar, çeşitli yaş gruplarına göre ayrı ayrı mamalar sunmaktadır. Sadece beslenme amacı güden bu mamalar dışında; ayrıca, diyet gerektiren hastalıklarda kullanılmak üzere özel geliştirilmiş mamalar da mevcuttur. (İshal mamaları vb.)

Ek besinler

Daha sonra, beslenme programında değineceğimiz, ilave besinlerin hazırlanmalarından bahsetmek istiyoruz.

1- Meyve Suları ve Püreleri: Meyvelerden en iyisi muz ve elmadır. Olgun muz ezilerek püre haline getirilir. Eğer bu, koyu geliyorsa biraz süt ilave edilebilir.

Elma; iyice yıkanır, kabukları soyulur, çekirdekleri çıkanlar ve doğranarak az şekerli suda kaynatılır. Daha sonra ezilerek püre haline getirilir. İlk aylarda elma suyu verilir.

Şeftali suyu için, yıkanan şeftalinin kabukları soyulup, doğranır ve tülbentle sıkılır.

Havuç suyu da meyve sıkacakları sayesinde elde edilip, verilebilir.

Benzer meyvelerden, benzer şekillerde suları alınarak bebekler beslenebilir.

2- Sebze Maması: Her şeyden önce sebze, iyice yıkanır, sonra doğranır. Tencereye üzerlerini ancak kapayacak bir suyla beraber konur. Bir tutam tuz eklenir. Hafif ateşte 20 dakika pişirilir. Biraz da margarin eklenir. Elde edilen bu mamadan; küçük bebeklere sadece suyu, büyüdükçe sebzelerin kendisi alıştıra alıştıra verilir.

Bazı bebekler, muhallebi ve meyveleri yedikleri halde, bazı sebzeleri reddederler. Bu durumda, sebze mamasının elemanları değiştirilir veya tek bir sebze verilir. Sevmediği sebzeler bir kaç ay sonra tekrar denenebilir.

Patates de püre haline getirilerek bebeğe verilir. Ancak, patates püresi bebeklerin en zor yedikleri besinlerden biridir. Bunun için, önceleri sütle sulandırarak vermek uygun olur.

3. Muhallebiler: Bebeğin; en kolay sindirebileceği un, pirinç unudur. Süt ve şekerle birlikte pişirilir. Bebek büyü yünce, buğday unlu muhallebiler de kullanılmalıdır.

4- Yumurta: 5. ayda yumurta sarısı verilmeye başlanır. Yumurta akı, alerjiye sebep olabileceğinden daha büyüklere verilmelidir. Yumurta şansı da, yarım çay kaşığından başlanıp az az artınlara verilebilir. 1 yaşa kadar yumurtayı iyice pişirmelidir.

5- Karaciğer ve Beyin Ezmeleri: Günlük karaciğer veya beyin zarla temizlenerek, tuzlanıp suda haşlanır. Ezilerek yenmeye hazır duruma getirilir.

6- Izgara Köfte: Yağsız, sinirsiz dana kıymasından köfte yapılır. İyice pişmesine dikkat edilir.

Beslenme programı

1-2 ay: Yalnızca süt verilir. Eğer anne sütü veriliyor ve yetersiz kalınıyorsa incik sütü ile desteklenir.

3.-4. Aylarda: Meyve suları verilebilir.

4. ayda: Sebze mamalarına başlanır.

4.-6. Aylarda: Sindirim sistemi muhallebiyi sindirmeye hazırdır ve pirinç unlu, muhallebiler verilir.

5. ayda: Haşlanmış yumurta sarısı azar azar beslenir. Yine bu ayda yoğurt da uygun bir besindir.

6. ayda: Kahvaltıya başlanır ve sebze pürelerine rendelenmiş karaciğer, ızgara köfte veya tavuk eti ilavesi yapılır.

8-9. aylıktan: Başlayarak çocuk erişkin yiyeceklerine yavaş yavaş alıştırılmalıdır. Ek mek, makarna ve sebze yemeklerinin taneleri yedirilir. Sadece yemeğin suyuna banıp ekmek vermek yanlıştır.

10-12 aylıkken: En kuvvetli besinlerden olan beyin ve diğer sakatatlar rahatlıkla uygun şekilde verilebilir.

9-12 aylıkken: Anne sütü yavaş yavaş azaltılarak kesilir.

1 yaş: 1 yaştan büyük çocuklar evde pişen yemeklerden yiyebilir.

Bazı çocuk sağlığı uzmanlını; bebeklik çağında sık görülen D vitamini eksikliğine karşı, 1 aylıktan itibaren, koruyucu D vitamini verilmeye başlanmasını önermektedir.

Beslenme özellikleri

Ek mamalara 3-4 aylıkken başlamalıdır. Çünkü mide ve bağırsaklar, daha önce bunları sindirecek durumda değildir. Geç başlamanın dezavantajı, bebeğin alışmasının güç ola bilmesidir.

Bebek; kati mamayı ilk yediğinde, ağzına verilen pürtük şeyi ve kaşığı yadırgayabilir. Çünkü emerken besin kendiliğinden mideye gitmektedir. Hâlbuki bu durumda, kendisi diliyle göndermek durumundadır. Bu duruma yabancı olan çocuk, ilk günlerde beceremez ve yedikleri ağzından dışarı sızabilir. Sonraları alışır.

Bebek; 5. ayında muhallebi, meyve ve sebzeye mutlaka alışmış olmalıdır.

Muhallebi yapmakta kullandığınız unlar, bebekte alerjiye, dolayısıyla deride kırmızı kaşıntılı lekelere yol açabilir. Bu durumda; örneğin, buğday unu kullanılıyor ise pirinç ununa veya arpa ununa geçilebilir.

Çocuğunuz, iştahını kaybederse zorlamayın. Bu durum da, iki önlem uygulanabilir. Birincisi, sütün şekerinin azaltılıp zamanla tamamen şekersiz verilmesidir. Çünkü tatlı süt diğer besinlere karşı iştahı azaltabilir. İkincisi, öğün sayısını azaltmaktır. 5 yerine 4, 4 yerine 3’e indirmekle iştah artabilir. Öğün aralarında, su veya meyve suyundan başka şey vermemek gerekir. Diş çıkarmak üzere olan çocuklarda iştah azalması sıktır.