Unutulmayan filmlerin yönetmeni: Zeki Ökten

Kemal Sunal'ın başrolünde oynadığı "Kapıcılar Kralı", "Çöpçüler Kralı" ve "Düttürü Dünya" filmleriyle sosyal yaşama tepki ve eleştirileri beyaz perdeye taşıyan Ökten'in, vefatının ardından 11 yıl geçti.

"Kapıcılar Kralı", "Sürü", "Güle Güle" ve "Düşman" filmlerinin de aralarında bulunduğu çok sayıda unutulmaz filme imza atan, yönetmen Zeki Ökten, vefatının 11. yılında yad ediliyor.

Çektiği filmlerle Türkiye dışında uluslararası alanda da birçok ödül alan Ökten, 4 Ağustos 1941'de İstanbul'da dünyaya geldi.

Henüz bir yaşındayken babasını kaybeden usta yönetmen, verdiği bir röportajda, o günleri şu sözlerle anlatmıştı:

"Babam, ben bir yaşındayken ameliyat masasında kalmış. Annem (Sabriye Ökten) tekrar evlenmiş. İki kardeşim daha olmuş. Sonra o kocası da bırakıp gitmiş. Bize annem baktı. Zaman zaman evlere çocuk bakmaya giderdi. Biz kardeşlerimle su, gazete satardık, pazarcılık yapardık. Para sıkıntısı çektik. Bazen namaz kılarken annemin seccadesinin üstüne yatar, namazını bozup, 'para' diye yalvarırdık. Ama parası yoktu, veremezdi."

Haydarpaşa Lisesi'nde okuduğu yıllarda tiyatro çalışmalarına başlayan Ökten, 1961'de Nişan Hançer'in yönetmenliğini yaptığı "Acı Zeytin" filminde yönetmen yardımcılığı yaparak sinemaya adım attı.

Ömer Lütfi Akad, Halit Refiğ, Memduh Ün ve Atıf Yılmaz gibi Yeşilçam'ın ünlü yönetmenlerinin yanında çalışan Ökten, 1963'te ilk filmi "Ölüm Pazarı"nı çekti. Yönetmen Ökten, 1972 yapımı "Kadın Yapar" ve 1973'te çektiği "Bir Demet Menekşe" filmleriyle dikkati üzerine çekti.

Osman Seden, Ömer Lütfi Akad, Metin Erksan, Memduh Ün, Halit Refiğ ve Atıf Yılmaz'ın kuşağından sonra gelen ikinci yeni kuşak sinemacılar arasında yerini alan yönetmen Ökten, 1974'te "Askerin Dönüşü", 1978'de "Sürü" ve 1979'da çektiği "Düşman" adlı filmlerinde, gerçekçi üslubunu korurken, 1975'te "Hanzo", 1976'da "Kapıcılar Kralı", 1977'de "Çöpçüler Kralı" ve 1982'de ise "Faize Hücum" adlı filmlerinde, toplumsal sorunları komediyle harmanlayarak sinemaseverlerin beğenisine sundu.

Toplumsal gerçekleri başarıyla komediye harmanladı

Zeki Ökten, Kemal Sunal'ın başrolünde oynadığı "Kapıcılar Kralı", "Çöpçüler Kralı" ve "Düttürü Dünya" filmleriyle sosyal yaşama tepki ve eleştirileri beyaz perdeye taşıdı.

Türkiye'nin o dönem yaşadığı gerçekleri ustaca harmanlayan usta yönetmen, 14. Antalya Film Şenliği'nde "Kapıcılar Kralı" filmiyle "En İyi Yönetmen" ödülünü kazandı.

Ökten'in, senaryosunu Yılmaz Güney'in kaleme aldığı, Türk sinemasının başyapıtları arasında gösterilen "Sürü" filmi uluslararası başarılara imza atarak 11 dalda ödül aldı.

Yine Yılmaz Güney'in senaryosunu yazdığı, Ökten'in yönettiği "Düşman" filmi de yurt dışında büyük ilgi uyandırdı. Başrolünde Genco Erkal'ın yer aldığı 1982 yapımı "Faize Hücum" filmi ise Antalya Film Festivali'nde "En İyi Film" ve "En İyi Yönetmen" ödüllerini Ökten'e kazandırdı.

Yönetmen Ökten, 1984'te "Pehlivan", 1986'da "Ses", 1988'de "Düttürü Dünya" filmlerini izleyiciyle buluşturdu.

"Pehlivan" filmiyle de uluslararası alanda çeşitli ödüller kazanan Ökten, İstanbul Film Festivali'nde, "Üstün Başarı Ödülü"ne layık görüldü. Usta yönetmen, "Düttürü Dünya" filminden sonra sinemaya bir süre ara verdi.

Yönetmen Ceylan Özçelik, Ökten'i anlattığı bir yazısında hakkında şu ifadeleri kullanmıştı:

"Ökten, sinema sevdalıları için bir memleket erbabıydı. İlkokulda ayakkabı boyacılığı, Haydarpaşa Lisesi'ni bitirmeden önce çaycılık yapmış, kahvelerde çalışmıştı. 1950'lerde yazlık sinemalarda izlediği Lütfi Akad filmleri, onda sinemacı olma isteğini doğurmuştu. Atıf Yılmaz, Lütfi Akad, Halit Refiğ gibi isimlere, senelerce yönetmen yardımcılığı yapmıştı. Tanju Gürsu'lu Ölüm Pazarı için ilk kez yönetmen koltuğuna oturduğunda sene 1963'tü. Kendisini yetersiz bulmuştu. Dokuz yıl daha asistanlığa devam etti. Biraz da eşi Güler Ökten'in desteğiyle ve ısrarıyla Kadın Yapar'ı çekti."

Son çalışmalarına dizileri de ekledi

Kemal Sunal ile çektiği televizyon dizisi "Saygılar Bizden"i 1993'te yayımlayan Ökten, 1995'te Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın katkılarıyla hazırlanan ve 10 yönetmenin çektiği kısa filmlerden oluşan "Aşk Üzerine Söylenmiş Her Şey" projesinde yer aldı.

Zeki Ökten 1999'da, usta oyuncular Metin Akpınar, Zeki Alasya, Yıldız Kenter ve Eşref Kolçak'ın rol aldığı "Güle Güle" filmini çekti. Almanya ve Fransa'da gösterime giren film, yurt içi ve dışındaki birçok festivale davet edildi ve 37. Altın Portakal Film Festivali'nde "En İyi Film" ve "En İyi Senaryo" ödüllerini aldı.

Arkasında, Türk sinemasına unutulmaz eserler bırakan Ökten, 19 Aralık 2009'da, 68 yaşındayken tedavi gördüğü hastanede hayata veda etti.

Zeki Ökten'in sanatla iç içe geçen 48 yıllık kariyerinde görev aldığı ve yönettiği filmlerden bazıları şöyle:

"Ölüm Pazarı (1963), Kadın Yapar (1972), Kırık Hayat (1972), Ağrı Dağı'nın Gazabı (1973), Bitirim Kardeşler (1973), Bitirimler Sosyetede (1973), Boşver Arkadaş (1974), Hasret (1974), Hanzo (1975), Çöpçüler Kralı (1977), Davacı (1986), Gülüm (2002), Çinliler Geliyor (2006)

Kaynak: AA