Müdahaleli doğum sebepleri nelerdir?

Doğumların %95 olasılıkla hiçbir müdahaleye gerek duyulmadan bitiyor. Ancak bazı hallerde doktor çeşitli operasyonlarla doğumu gerçekleştirme yoluna gidebilir. Şimdi kısaca bu operasyonları teker teker incelemek istiyoruz.

Doğum sırasında oluşacak düzensiz yırtıkları önlemek için çıkış bölgesinin 2-3 cm kesilerek genişletilmesine epsizyıtomi, halk arasında “dikişli doğum” denir. Bu operayon, ilk doğumunu yapacak tüm gebelere uzmanlarca önerilmektedir. Dr. Adil Asımgil’in Risale Yayınlarından çıkan “Kadın ve çocuk için sağlık el kitabı” nda konuyla ilgili detaylı bilgiler paylaşıyor. İşte o bilgiler…

Epizyotomi (Dikiş)

Normal doğumlarda bile, perine adı verilen apışarası büyük bir baskı ve gerilmeye uğrar. Hele, çeşitli sebeplerle zorlaşan doğumlarda, apışarası dokularının esnemesinin aşılarak geniş yırtıklar meydana gelebilir. Doğaldır ki kontrolsüz oluşan bu yırtıklar, bazen dikilemeyecek kadar düzensiz olabilir. Böylece kolaylaşan iltihap kapma vuku bulur. İyileşirken oluşan dokular, perinenin anatomisini bozarak akıntı, sık enfeksiyon (iltihap), cinsel ilişkide ağrı ve “idrar kesesi-rahim” sarkmalarına sebep olabilir.

Bu gibi istenmeyen durumlardan korunmak için apışarası, çocuk başı basınç yapmaya başladığı sırada, düzenli bir şekilde 2-3 cm. kesilerek bu bölge genişletilir. Böylece düzensiz yırtıklar önlenmiş olur. Doğum bitiminde tekrar dikilir. Bu nedenle halk arasında bu şekilde yaptırılan doğumlara dikişli doğum adı verilmiştir.

Epizyo, günümüzde ilk doğumunu yapacak tüm gebelere önerilen bir operasyondur.

Forseps

Forseps, çocuk başını kavrayabilecek büyüklükte 2 adet kaşıktır. Geciken doğumlarda çocuk başı çıkıma geldiğinde aşa forseps ile baş yakalanarak çekilir ve doğum sonuçlandırılır.

Geciken doğumlar da çocuk başı çıkışa geldiğinde forseps ile baş, yakalanarak çekilir ve doğum sonuçlandırılır.

Forsepsin ilginç bir tarihçesi vardır. Ağrı zaafı nedeniyle ilerlemeyen doğumlarda, doğumun sonuçlandırılması için ilk defa 11. yy da İbn-i Sina forsepsi uygulamış, daha sonra 18. yy da İngiliz. Chamberlain ailesi bugünkü forsepsi bul muştur.

Aile, uzun yıllar forsepsi kimseye göstermeden sadece kendileri kullandılar. Forsepsi kullanırken hiç kimseyi doğum odasına almıyor ve kimseye de aleti göstermiyorlardı. Bu şekilde, yıllarca Chamberlain ailesinin tekelinde kalan forseps, torunlardan birinin maddi sıkıntıya düşüp, aile sırına ihanet etmesi ve aleti ünlü bir kadın-doğum uzmanına yüklü bir para karşılığında göstermesiyle dünyaya mal olmuştur. Ancak burada bile dürüst davranamayan torun, 2 parçadan oluşan aletin, yalnızca tek parçasını göstererek uzunca bir süre daha doğum uzmanlarını uğraştırmıştır.

Vakum yönetiminde çocuğun başı vakumla çekilerek dışarı çıkması sağlanır.

Vakum

Temelde, forsepsin mekanik prensiplerine dayalı olan vakumda alet farklıdır. Çocuk başına uyabilecek bir vantuz ile hava boşluğu (vakum) meydana getirilerek, aletin bu hava boşluğu ile çocuk başına yapışması sağlanır. Dolayısıyla vantuza bağlı zincir çekilerek çocuğun dışarı çıkması sağlanır.

Makat gelişi veya yan geliş durumlarında hekim içerden, elleriyle çocuğu çevirerek uygun duruma getirebilir.

Versiyon (çevirme)

Doğumda, normal duruş şeklinin baş gelişi olduğunu söylemiştik. Makat gelişi, yan geliş gibi durumlarda dışarıdan, karından veya rahim ağzı tam açıldıktan sonra içeriden; hekim, elleriyle çocuğu çevirerek uygun pozisyona getire bilir.

Günümüzde sezaryen, modern teknikler ve yardımcı araçlarla, normal doğum kadar kolay ve tehlikesiz bir operasyon haline gelmiştir.

Sezaryen

Antik çağlardan Mısırlılar, Yunanlılar ve Romalılar ta rafından yapılmaya başlanmıştır. O zamanın şartlarına göre anne açısından çok tehlikeli olan ameliyat, günümüzde modern teknikler ve yardımcı araçlarla gayet basit bir operasyon haline gelmiştir. Hatta normal doğumdan daha kolay ve tehlikesiz olduğunu savunan uzmanlar bile vardır.

Sezaryenin yapılmasının üç temel prensibi vardır.

1- Normal yoldan doğum imkânsız ise

2- Doğumun uzaması anne için tehlikeliyse

3- Doğumun uzaması çocuk için tehlikeliyse

Ayrıca tartışmalı bir konu, daha önce sezaryen ile doğum yapanlarda, sonraki doğumların sezaryen ile olup olmaya cağıdır. Daha önce sezaryen olanlarda normal doğumun tehlikesi, rahimde kesilen yerin, doğum ağrıları sırasındaki kasılmalara dayanmayarak yırtılması ve ağır kanamalara sebep olabilmesidir. Bu durumla karşılaşma ihtimali, değişik araştırma gruplarına % 0,6 ile % 10 arasında gösterilmiştir. Öyleyse böyle bir durumda bu risk göze alınmalı mı yoksa alınmamalı mı? İşte bu noktada hekiminiz bilgi ve tecrübelerine göre sizin durumunuzu ve muayene bulgularınızı göz önünde bulundurarak bir sentez yapacak ve en doğru kararı verecektir. Yeni bir sezaryen için ilk şart, sezaryenin ardından en az 3-4 sene geçmesidir.

Sezaryen operasyonu, normal yoldan doğumun yapılamadığı durumlarda anne ve çocuğu çeşitli tehlikelerden korumak amacı ile uygulanır.

Sezaryen operasyonu doktorunuz tarafından, doğum başlamadan ultrason ile çocuk gelişmesinin tamamlandığı tesbit edildikten sonra veya doğum sırasında normal yoldan doğumun mümkün olmaması ve anne veya çocuk hayatı tehlikeye girdiği zaman tatbik edilir. Anneye narkoz veril dikten sonra, kısa süre içinde karın ve rahim açılarak çocuk alınır ve açılan yerler kapatılır. 15 dakikada bile bitirilebilen bu operasyon için ortalama süre 30 dk. civarındadır.

Kaç defa sezaryenle doğum yapılabilir? Genel görüş 3’den fazla yapılmamasının iyi olacağı doğrultusundadır. Bu amaçla 3. veya 4. sezaryen sonrasında, aynı operasyonla tüpler bağlanarak annenin yeniden gebe kalması önlenebilir.

Doğumu bitirmek amacıyla yapılan müdahaleler tehlikeli olmayıp, tersine tehlikelerin önlenmesi için uygulanan operasyonlardır. Bu tip müdahale operasyonları, kadın-doğum uzmanlarınca kullanılmaya başlandığından beri, doğumlarda anne ve çocuk ölüm oranları son derece azaltılmıştır. Dolayısıyla, eğer böyle bir durumla karşılaşırsanız, endişelenmeden, size her türlü yardımı sağlayacak ve hayat dolu bir yavru kazandırmak için çalışacak doktorunuza kendinizi tamamen teslim etmeniz en uygun davranış olacaktır. Korku ve endişenin doğumu güçleştirip, ağrı hissini arttıracağını unutmayın.