Kadınlarda kilo artışı, “Polikistik Over Sendromu” olabilir

Polikistik over sendromu (PKOS), üreme çağındaki kadınlarda sıklıkla görülen metabolik ve endokrinolojik bir hastalıktır. Hastalığın nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte ortaya çıkmasında çevresel ve genetik faktörlerin etkili olduğu bilinmektedir. PKOS’un tedavisinde etkili olan çevresel faktörler arasında beslenme, düzenli fiziksel aktivite ve stres sayılabilir.

 

PKOS’ta fazla kilo ile artan yağ dokusu hormon dengesini bozmaktadır. Aynı zamanda fazla kilo ile vücuttaki stres artmaktadır. Artan yağ dokusu da PKOS semptomlarını arttırmaktadır. Bu sebeple kişinin kilo almaya eğilimi de artmaktadır. Bu kısır döngü sonucu sürekli artan kilo ve semptomlar gözlenir. PKOS’lu hastaların yaklaşık % 40-60’ı kilolu veya obezdir. Hastalığın tedavisinde beslenme tarzı değişiklikleri ile kilo kaybı ve ideal kilonun korunması büyük rol oynamaktadır. Sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanılarak fazla kilonun kaybı sağlanmalıdır veya mevcut ideal kilo korunmalıdır. Çalışmalar polikistik over sendromuna sahip olanların % 5- 10’luk bir kilo kaybında kardiyovasküler hastalık, tip 2 diyabet, endokrin ve üreme sistemi için risk faktörlerini azalttığını göstermiştir. Sağlıklı beslenme düzeninin yanında spor ile desteklenmelidir.

 

 

 

 

PKOS ve insülin direncine dikkat!

 

PKOS’lu birçok kadında insülin düzeyleri yükselir. Pankreas tarafından salgılanan insülin glikozun hücre içine girmesini ve enerji üretilmesini sağlar. Bu sayede kan şekeri düzeylerini ayarlar. Hücrelerin insüline karşı duyarsızlaşmasına ve yanıt vermemesine insülin direnci denir. Hücreler insüline yanıt vermediği için pankreas daha fazla insülin salgılar. Artan insülin seviyeleri ise erkeklik hormonu olarak bilinen androjenlerin vücuttaki miktarını da arttırır. Bu hormonların vücutta artması çeşitli semptomlara yol açar. İnsülin direncinin kırılması için düzenli bir beslenme tedavisi gerekir. Beslenme tedavisi sayesinde kan şekeri dengede tutulurken hormonların dengesi de sağlanır ve bu sayede PKOS semptomlarında azalma gözlenir.

 

PKOS Semptomları nelerdir?

 

– Saç dökülmesi,

– Yüz ve vücuttaki kıllanma artışı,

– Düzensiz menstürasyon dönemleri,

– Amenore (Menstürasyon kesintisi),

– Ağrılı ve iltihaplı akne,

– Kilo almaya yatkınlık,

– Doğurganlık problemleri,

-PKOS komplikasyonları,

– Tip 2 diyabet,

– Depresyon, anksiyete,

– Gestasyonel diyabet,

– Kısırlık,

– Metabolik sendrom,

– Uyku apnesi.

 

 

 

 

PKOS’lu kadınlar için beslenme önerileri:

 

Doymuş yağ tüketimi sınırlandırılmalı. Hayvansal ürünler, sakatat ve tereyağı doymuş yağ içerir.

 

Trans yağlardan uzak durmak için kızartılmış besinlerden ve paketli ürünlerden uzak durulmalıdır.

 

Çoklu doymamış yağ asitlerinden omega -3 mutlaka beslenmenizde yer almalıdır. Omega-3 yağ asitleri insülin direncini kırmada yardımcı olabilir ve polikistik over sendromu sebebiyle artan androjen salımında azalma sağlayabilir. Omega-3 alımınızı arttırmak için balık, ceviz, keten tohumu, avokado, yeşil yapraklı sebzeleri tercih edin.

 

 Protein alımınızı arttırın. Günlük beslenme rutininizde mutlaka yumurta yer alsın. Tavuk, hindi, kurubaklagil, yoğurdu beslenmenizde bulundurabilirsiniz.

 

Beslenmenizde mutlaka sebze ve meyve bulunmalıdır. Meyve suları yerine meyvelerin kendisini tercih edin, kabuklu tüketebilen meyveleri kabukları ile birlikte tüketebilirsiniz.

 

 Kafein alımı sınırlandırılmalıdır. Kafein alımınızı günde 300 mg ile sınırlandırabilirsiniz. Bu miktar günde 2-3 fincan kahve kadardır.

 

Kan şekeri dengeniz için ara öğünleri atlamayın.

 

Beslenmenizde tarçına yer verebilirsiniz.

 

Antioksidan besinleri beslenmenize ekleyin. Bu sayede PKOS semptomları hafifleyecektir. Yaban mersini, böğürtlen, sert kabuklu yemişler, brokoli, zeytinyağı ve domates tüketebilirsiniz.

 

Magnezyum glikoz ve insülin metabolizmasını düzenlemesi, detoksifikasyonu desteklemesi, sinir ve kasların gevşemesi için çok önemli bir mineraldir. Bu işlevlerinden dolayı PKOS’lu kadınlar beslenmelerinde mutlaka magnezyum içeren besinlere yer vermelidir. Bu besinlere ıspanak, pazı gibi yeşil yapraklı sebzeleri, muz, hurma gibi meyveleri ve çiğ olarak tüketeceğimiz badem, kajuyu örnek verebiliriz.

 

 Stresten uzak durulmalı, vücuttaki stresi arttıracak alerjik olduğunuz besinler tüketilmemelidir.

 

Rafine karbonhidratlardan uzak durulmalı. Rafine karbonhidratlar şekeri hızlı yükselten besinlerdir. Bu besinlere paketli ürünler, şeker, beyaz ekmek gibi besinleri örnek verebiliriz. Bunun yerine kompleks karbonhidratlardan faydalanıp bol lifli şekilde beslenmenilmelidir.

 

 

 

 

Düşük glisemik indeksli beslenme nedir?

 

PKOS beslenmesinde dikkat etmemiz noktalardan biri de glisemik indeksi düşük beslenmektir. Glisemik indeks besinlerin kan şekerimizi yükseltme seviyesini ifade eder. Yüksek glisemik indeksli besinler kan şekerini hızlı yükseltirken düşük glisemik indeksli besinler daha yavaş ve dengeli şekilde yükseltir. Düşük glisemik indeksli beslenmek PKOS semptomlarında hafifleme sağlayabilir. Glisemik indeks üç sınıfta incelenir. Beslenmemizde daha çok düşük ve orta glisemik indeksli besinlere yer vermeliyiz. Düşük ve orta glisemik indeksli besinler yüksek miktarda lif içeren besinlerdir:

 

Meyve, sebze

Kurubaklagiller

Yulaf, çavdar, tam tahıl ürünleri

Yüksek glisemik indeksli besinler:

Şeker ve şeker olarak kabul edilen eklenti ürünler

Beyaz ekmek

Pirinç

 

 

 

 

Egzersiz PKOS tedavisini nasıl etkiler?

 

PKOS tedavisinde yaşam tarzı değişiklikleri çok önemli yer tutar. Beslenmenin yanında düzenli fiziksel aktivite de gereklidir. Aktif bir yaşamımızın olması da kilo kaybını destekler, dolaşım sistemini iyileştirir ve lipit profilini düzenler. Aynı zamanda stres seviyelerini azaltarak metabolizmayı destekler. Bu sebeplerle PKOS semptomlarının azalmasına yardımcı olur. Sağlığımıza olan bu faydalarından dolayı egzersiz düzenli olarak yapılmalıdır.

 

Dyt. Dilara Tuygan