Gebelerde sıklıkla görülen şikâyetler nelerdir?

Gebelerde sıklıkla görülen şikâyetler nelerdir? Hangi durumlarda ilaç kullanılmalı? İlacın anne karnındaki bebeğe etkisi olur mu? Merak edilen tüm soruları sizler için kaleme aldık.

 Bu konuya başlarken çok önemli bir uyarıyı en başta yapmayı uygun buluyorum. Hamilelikte kullanacağınız her ilacın bebeğe zararlı olabileceğini düşünerek doktorunuza danışmadan hiçbir ilacı kullanmamanızı şiddetle tavsiye ederiz. Dr. Adil Asımgil Risale Yayınlarından çıkan “Kadın ve çocuk için sağlık el kitabı”nda gebelerde sıklıkla görülen şikâyetler hakkında detaylı bilgiler yer alıyor. Şimdi sizler için merak edilen soruların cevaplarını sıralayacağız.

Bulantı ve kusmalar

Özellikle ilk aylarda çok sık rastlanır. 3. haftadan sonra başlayarak genellikle 4. aya kadar devam eder. Bulantılar çoğu kez sabah uyanınca meydana gelir. Çünkü mide boştur ve yataktan kalkınca vücudun durumu değişir. Bulantı ve kusmaları önlemek için yemek için mideyi fazla doldurmamak, küçük porsiyonlar halinde fakat sık yemek gerekir.

Hafif bulantı ve kusmalara engel olmak için yemek yerken mideyi fazla doldurmamak, küçük porsiyonlar halinde de fakat sık yemek yemek ayrıca kuru ve soğuk besinlerin tercih edilmesi, sabah yataktan yavaş kalkmak, yemekler arasında gazoz içmek ve kızarmış yağlar ile tereyağı kullanmaktan mümkün olduğu kadar kaçınmak yeterli olabilir.

Bu tedbirlere rağmen kusmalar önemli miktarlarda devam ediyorsa derhal hekiminize başvurmanız gerekmektedir. Bulantıların sebebinin vücuttaki köklü hormonal denge değişimi olduğu düşünülmektedir.

Midede ekşime ve yanma

Midede ekşime ve yanmayı önlemenin yolu, az ve sık yemek, asitli ve sindirilmek,  zor besinlerden kaçınmak, yüksek yastıkta yatmaktır.

Ekşime ve yanma şikâyetleri de bulantı gibi hamileliğin başında sıktır. Hatta doğuma kadar sürebilir. Sebebi, yemek borusu ile mide arasındaki sübabın gevşemesidir. Böylece mide asidi yemek borusuna geçerek tahrişe sebep olur.

Korunma yolu bulantıda da olduğu gibi az ve sık yemek, asitli ve sindirilmesi zor besinleri (yağlılar, pasta, krema, süt, portakal-domates suyu, çikolata) yememeye çalışmak, yüksek yastıkta yatmak, yemekten hemen sonra yatmamak, eğilmekten sakınmak ve sıkı elbiseler giymemektir.

Aşerme

Bazı yiyeceklere karşı hamilelerde ortaya çıkan dayanılmaz isteğe aşerme denir. Bu isteklerin karşılanmaması, çocuğa zarar vermez. Bazı yiyeceklere karşı hamilelerde dayanılmaz bir istek vardır. Buna aşerme adı verilir. Herhangi bir sebeple yasak edilmediği sürece bunların yenilmesinde tabii ki bir sakınca yoktur. Aşermenin, organizmanın ihtiyaçlarını anneye belirtme yolu olduğu konusunda bazı deliller vardır. Yani organizmada protein eksiği varsa, annenin canı et veya süt ister, eğer vitamin eksiği varsa çeşitli meyve ve sebzeleri ister. Bazen aşerme kireç, toprak, kibrit, diş macunu, sirke gibi değişik maddelerin isteği halinde ortaya çıkabilir.

Zararlı istekler önlenmeye, zararsızları da elden geldiğince karşılanmaya çalışılmalıdır. Bu istekleri yerine getirememek çocuğa zararlı bir etki yapmaz.

Kabızlık

Hamilelikte kabızlık sık görülür, hatta daha önce kabızlık çekmeyen kadınlarda bile olabilir. Bunun 3 sebebi vardır. Büyüyen rahimin bağırsaklara baskı yapması ve rahat çalışmasını engellemesi, gebelik hormonlarının bağırsak hareketlerini yavaşlatması, son olarak da bulantı ve kusmalar sebebiyle yeterli besin alamamaktır. Tedbir olarak posalı sebze ve meyveler bol bol yenmeli, her gün düzenli yürüyüşler yapılarak bağırsakların çalışmasına yardım edilmeli, ihtiyaç hissedilmese bile düzenli tuvalete gidilmelidir.

Aşırı tükürük salgısı

Günde 1-2 litreyi bulabilen tükürük salgılamaları olabilir. Fazla tükürük salgısı, sık sık yutkunmaya, dolayısıyla çok hava yutmaya ve bu sebeple de midede gaza ve şişkinliğe sebep olur. Ne yazık ki yapabilecek fazla bir şey yoktur.

Baş dönmesi-çarpıntı-bayılma

Gebelikte dolaşım sisteminde meydana gelen değişimler sonucu, karmaşık fizyolojik mekanizmalar neticesinde bu tip problemler görülebilir. Ani kalkıp oturmamak, uzun süre ayakta hareketsiz durmamak basit tedbirler olabilir.

Sık idrara gitme

Hamilelerde çok sık görülür. Genellikle hamileliğin başında ve sonundadır. Büyüyen rahim idrar kesesine baskı yapar ve idrar çıkarmaya zorlar. Hamileliğin ortalarında rahim kanın içine doğru büyüdüğünden basınç azalır. Sonlanda ise bu defa çocuğun başı basınç yapar. Sık idrara gitmenin sebebi mekanik olduğundan ilacı yoktur. Gece fazla rahatsız olmamak için akşamdan çok su içmemek gerekir.

Nefes darlığı

Daha çok hamileliğin 2. yarısında görülür. 2 kat merdiven çıkmak anneyi normal zamanda spor yapmaktan daha fazla yorar. Nefes almadaki bu zorluk rahmin büyüyerek kanın boşluğunu yukarı doğru itmesinden, böylece göğüs kafesine yapılan basınçtan ileri gelir.

Böyle bir nefes darlığı anında şu hareketi tavsiye ederiz. Sırt üzeri yatın, bacaklarınızı bükün, kollarınızı yukarı kaldırırken nefes alın ve sonra kollarınızı vücudunuzun her iki yanına indirirken nefes verin. Bu hareketi yavaş yavaş ve düzenli bir şekilde, nefesiniz normal duruma gelinceye kadar tekrarlayın. Bu sayede göğüs kafesini genişletmiş olursunuz.

Bel ve kasık ağrıları

Gebeliğin son aylarında ayağa kalkarken, yatakta yana dönerken şiddetli bel ve kasık ağrılarından şikâyet edilir. Ağrılar bazen bel kaslananda olup bazen de kalçalara hatta topuklara kadar yayılan sancılar şeklinde ve kramplarla beraber bulunabilir. Bu kramplar özellikle gece olur. Sebebin daha çok B vitamini eksikliği olduğu söylenmektedir. Bunu engellemenin yolu da tabii ki dengeli beslenmedir.

Uykusuzluk

Genellikle hamileliğin ilk aylarında uykuya ihtiyaç fazladır. Sonuna doğru da çocuğun artan hareketleri, kramplar ve ağrılar sebebiyle uykusuzluk çekilir. Konunun başında önemle üzerinde durduğumuz gibi burada da doktorunuza danışmadan özellikle hiçbir uyku ilacını almamanız gerektiğini vurgulamak istiyoruz.

Uykusuzluk için alabileceğiniz basit tedbirler şunlardır: Akşamları hafif yemek, kahve ve çay gibi uyku dağıtan maddeleri almamak, yemeklerden sonra küçük bir gezinti yapmak, gece yatmadan önce bir bardak şekerli süt, elma veya portakal suyu içmek.

Eğer bu tedbirler uykunuzu getiremezse doktorunuza ya pe ilaç için danışmanız gerekmektedir. Doğum korkusu da uykusuzluk yapabileceğinden eğer böyle bir durum varsa mutlaka bunu doktorunuza söylemelisiniz.

Akıntı ve cinsel organlarda kaşıntı

Vajinanın (dişi cinsel organı) normalde bir ifrazı vardır ve vajina ortamının asiditesi hastalık yapacak mikroplanın burada üremesine izin vermez. Gebelikte artan bir ifrazat vardır ve bu bazen asiditeyi bozarak hastalık yapan mikropluların üremesine sebep olur. Böyle bir durumda şiddetli yanma ve kaşıntı duyulur. Doktorunuza müracaat ettiğiniz takdirde tedavisi basittir.

Varis ve hemoroideler (Basur)

Çeşitli sebeplerle ortaya çıkan varis ve hemoroidin bir nedeni de gebeliktir. Varisler genellikle bacak ve kalçalar da görülür. Çünkü gebelikte hormonlar sebebiyle gevşeyen damarlara bir de büyüyen rahimle yukarıdan baskı yapıldığında, aşağı bölgedeki toplardamarlar iyi boşalamaz ve ge nişler. Sonuç, bacak ve kalçalarda varis, anal bölgede ise (makat) basur yani hemoroidedir.

Varisler geceleri kramplara, kaşıntılara, ağırlık hissine ti ve bazen ayaklarda şişmelere, hemoroidler ise bilindiği gibi se dışkılama zorluklarına yol açar.

Varis oluşumuna yardımcı olmamak için ani sıcaklık değişikliklerinden, güneş banyolarından, çok sıcak su ile yıkanmaktan, ısınmak için herhangi bir ısıtıcı önünde dur uzun süre ayakta kalmaktan, jartiyer kullanmaktan, otururken bacak bacak üstüne atmaktan veya kucağa çocuk oturtmaktan, yüksek ve ince topuklu ayakkabı giymekten, uykusuzluk ile yorgunluktan sakınmak faydalıdır.

Varis oluşumunu engellemek veya oluşan varisleri en az seviyede tutabilmek için; sık sık, ayakları yüksek bir yere kaldırarak kısa istirahatler yapmak, yatarken ayaklanın altına bir şilte veya yatağın ayak kısmının altına tahta yerleştirerek ayakları yükseltmek, kısa mesafelerde yorucu olmayacak kadar hızlı yürüyüşler yapmak ve tuzu azaltmak gerekir. Ağır varislerde varis çorabı kullanılabilir. Basurun tedavisi ise hekim tarafından yapılmalıdır.

Deride çatlaklar

Bunlar önce pembe sonradan sedef beyazı rengini alan küçük çizgilerdir. Oluşan çatlakları gidermek imkânsızdır ancak bunların önüne geçmeye çalışılabilir. Deride oluşacak çatlakları önleyebilmek için fazla kilo almaktan sakınmak, ıslak süngerle friksiyon yaparak kan dolaşımını arttırmak, 2. aydan başlayarak karını, deriyi kuvvetlendiren ve yumuşatan vitaminli kremlerle beslemek ve kanın kaslarını hareketler ile kuvvetlendirmek gerekir.

Saç dökülmesi

Bazen gebelikte ya da doğumdan sonra saç dökülmesi ce başlar. Çok nadir de olsa kelliğe kadar götürebilir. Daha sonra saçlar tekrar normale döner. Gebelikte saçlar daha kuru ve donuk olurlar, doğuma yakın kanılmaları kolaylaşır. Bu nedenlerle hamileyken saçlanın boyatmak, rengini açmak veya perma yaptırmak tavsiye edilmez. Bir müddet sonra saçlardaki değişikliklerin normale dönmesi beklenir.

Tırnak kırılması

Kalsiyum eksikliği dolayısıyla tırnaklar hamilelikte daha çabuk kırılır. Bu durumda tırnaklar kısa kesmek faydalıdır ve tabii en iyi kalsiyum kaynağı olan sütlü bir rejim uygulamak yeterlidir.