Elmas ve pırlanta hakkında merak edilenler!

Kaşıkçı Elması gündemdeyken, "Elmas ve pırlanta nedir?" sorusunun cevabını vermek istedik. Sevgililer Günü'nün gözde hediyesi, evlilik tekliflerinin vazgeçilmezi pırlantalar ve onların işlenmemiş hali olan elmas hakkında bilmeniz gereken her şey!

İngilizcesi “diamond” olan pırlanta, Yunan dilinde “fethedilemez” anlamına gelen “adamas” kelimesinden gelmektedir. Yunan mitolojisi ve yazıları bize Yunan tanrılarının en değerli veya güçlü teçhizatlarında pırlanta kullanıldığını gösteriyor. Yunan mitolojisinde pırlantalar yenilmezliği sembolize ediyor. Pırlanta, iç huzurla ilişkilendiriliyor, içte ve dışta uyum ve güzelliği temsil ediyor.

Söz elmastan açılmışken, Topkapı Sarayı Müzesi’nde sergilenen Kaşıkçı Elması’ndan da bahsetmek gerek. Büyüklüğü ve ihtişamıyla dünyanın en ünlü elmaslarından biri olan Kaşıkçı Elması, 86 karat ağırlığı ile rekor sayılabilecek büyüklükte bir değerli taş. Çevresi ile çift sıra olacak şekilde 49 tane elmas ile süslenmiş durumda.

Evlilik teklifinde pırlanta geleneği nereden geliyor?

Evlilik teklifinde yüzük verme geleneği Eski Roma’ya kadar uzanıyor. Kayıtlar, pırlanta yüzüğünün ilk kullanımının Rönesans döneminde olduğunu gösteriyor. Pırlantalar Rönesans Dönemi’nde de nadir ve oldukça pahalıydı. Bu nedenle daha basit metal ve taşlar varlığını sürdürdü ancak toplumda ekonomik olarak güçlü tabakalar pırlanta almayı tercih etti.

Pırlanta renkleri ve anlamları nelerdir?

Pırlantalar genellikle şeffaftır (beyaz) ancak onları çevreleyen kimyasal birikintiler nedeniyle başka pırlanta renkleri de bulunmaktadır.

Kırmızı pırlanta: Son derece nadir ve değerlidir. Diğer birçok kırmızı şey gibi, bu elmaslar da cesareti simgeliyor.

Turuncu pırlanta: Nadir renkli pırlantalardan biri olan turuncu pırlantalar, bor elementinin kimyasal varlığı ile oluşur. Bu pırlantalar enerjiyi ve coşkuyu temsil eder.

Sarı pırlanta: Nitrojen ile oluşturulan fantezi renkli pırlantaların arasında en yaygın olanıdır. Bazen altın pırlanta olarak da adlandırılan sarı pırlantalar mutluluğu ve saf dostluğu simgeliyorlar.

Pembe pırlanta: Bu pırlanta neşe, romantizm ve yaratıcılığı temsil eder.

Mavi pırlanta: Mavi pırlanta kraliyet ve gücü sembolize eder. Mavi bir pırlantanın hediye edilmesi, hediye edilen kişiye en yüksek saygıyı ve sevgiyi gösterir.

Kahverengi pırlanta: Kahverengi elmaslar nitrojen varlığında oluşur ve iç gücü ve dengeyi ifade ettiğine inanılır.

Siyah pırlanta: Gizemli siyah pırlanta, daha sade bir anlam taşır. Keder ve uzlaşma arzusuna sahiptir.

Laboratuvar üretimi olan pırlantalar da var

Laboratuvar yapımı pırlantalar, doğal pırlantalar gibi aynı fiziksel, kimyasal ve görsel unsurlara sahip olduğundan doğal pırlantalarla eş değerde sayılıyor. Bununla birlikte, laboratuvar pırlantaların doğal pırlantalara göre bazı avantajları bulunuyor:

Laboratuvar yapımı pırlantalar çevre için daha iyi bir alternatif çünkü bu pırlantalar daha kısa bir tedarik zincirine sahip. Bu hem madencilik çalışmalarının olmaması açısından hem de tedarik zincirinin kısa olması açısından daha çevrecidir.

Bütçe dostudur. Laboratuvar yapımı pırlantalar madencilikle çıkarılan pırlantalara göre yüzde 25 ile 75 arası daha ucuz olabilir.

Pırlanta fiyatları neye göre değişir?

Çıplak gözle incelediğimizde hepsi aynı görünse de hiçbir pırlanta diğerinin aynısı değildir. Aynı karat ağırlığındaki iki pırlantanın fiyatının neden farklı olduğu 4C bilgilerine bağlıdır. Pırlanta özellikleri standart olarak 4C Özelliği olarak belirlenmiştir.

Pırlantanın değerini etkileyen özellikler şunlardır:

Renk (Colour)

Berraklık (Clarity)

Karat (Carat)

Kesim (Cut)

Karat ağırlığı (Carat weight)

Pırlantaların çoğu renksiz gibi gözükür. Fakat aralarında mutlaka belli belirsiz ton farkları vardır. Genel olarak bir pırlanta ne kadar renksiz ise o kadar değerlidir. Renksiz pırlanta yok denecek kadar azdır. Ayrıca çok belirgin renge sahip pırlanta da az bulunur. Diğer yandan “Fancy Diamond” (Fantezi pırlanta) adı verilen pembe, kırmızı, sarı ve mavi gibi belirgin renklerde nadide pırlantalar bulunmaktadır. Pırlantada renk “diamond” kelimesinin baş harfi olan D’den başlayarak Z’ye kadar uzanacak şekilde sınıflandırılmıştır. J rengi ve üzeri pırlantalar, makul ve yeterli beyazlıktadırlar.

Berraklık (Clarity)

Doğada her elmasın yalnızca kendine özgü bir karakteri vardır. Onu özgün kılan, kristalleşme sürecinde içine karışan diğer minerallerdir. Doğanın parmak izleri olarak nitelendirilen bu maddeciklerin sayısı, rengi, yapısı, konumu ve büyüklüğü, elmasın doğallığını gösterir. Doğal izler ne kadar az olursa, pırlanta o kadar çok ışık yansıtır ve bu nedenle daha çok değer kazanır. Doğal iz taşımayan pırlanta bulmak çok zor olduğundan, içinde en az iz barındıranlar kusursuza yakın sayılır. Mümkünse SI ve üzeri berraklıktaki pırlantalar tercih edilmelidir.

Karat

Doğada her elmasın yalnızca kendine özgü bir karakteri vardır. Onu özgün kılan, kristalleşme sürecinde içine karışan diğer minerallerdir. Doğanın parmak izleri olarak nitelendirilen bu maddeciklerin sayısı, rengi, yapısı, konumu ve büyüklüğü, elmasın doğallığını gösterir. Doğal izler ne kadar az olursa, pırlanta o kadar çok ışık yansıtır ve bu nedenle daha çok değer kazanır. Doğal iz taşımayan pırlanta bulmak çok zor olduğundan, içinde en az iz barındıranlar kusursuza yakın sayılır. Mümkünse SI ve üzeri berraklıktaki pırlantalar tercih edilmelidir.

Kesim (Cut)

Pırlanta üzerinde insan eliyle yaratılan tek özellik kesimdir. Pırlantanın göz kamaştırıcı ışıltısı, kesimin ustalığına ve kullanılan teknolojiye bağlıdır. Kesimin hassasiyeti ve inceliği, pırlantanın ışığı yansıtma ve kırma oranlarını belirler. Kesim ne kadar iyiyse, pırlantanın parlaklığı, ışıltısı ve kıvılcımı o kadar artar. Doğru oranlarda kesilmiş pırlantanın bir yüzeyinden giren ışık diğer yüzeyinden yansır ve dağılarak “taç” denilen üst kısmından yayılır. Kesim çok derinse, ışığın bir kısmı pırlantanın “külah” olarak adlandırılan alt kısmından kaçar. Kesimin yeterince derin olmaması da ışığın külahtan kaçmasına yol açar ve pırlantanın yeterince parlamamasına neden olur. Bununla birlikte pırlantanın şekli ve kesim tekniği birbirinden farklı konulardır. Pırlantanın şekli ise zevke göre farklılık gösterir.

Pırlanta rengi fiyatı nasıl etkiler?

Küçük renk farklılıkları, özellikle renk çıplak gözle görülebiliyorsa pırlantanın fiyatını etkileyebilir. İnce renkli pırlantalar, tamamen renksiz pırlantalardan daha yaygındır. Renksiz pırlantalar daha fazla renk yansıttıkları, daha parlak oldukları ve daha nadir oldukları için daha değerlidir.

Renk farklılıkları, derecelendirme skalalarında bile değeri %10 veya daha fazla değiştirebilir. Bazen, küçük bir renk kusuru, özellikle karat, kesim ve netlik de hesaba katıldığında, fiyatı yüzlerce veya binlerce dolar etkileyebilir.

Pırlantanın berraklığı nasıl olmalı? Pırlanta berraklık dereceleri nelerdir?

Amerika Gemolojik Enstitüsü (GIA), pırlanta rengini etiketlemede tutarlılık sağlamak için Uluslararası Renk Ölçeğini geliştirdi. Bu skala, her pırlantayı değerlendiren bir jüri sistemi ile renk ve netliği ele alıyor. Pırlantanın GIA sertifikası alabilmesi için beş kişilik jüri oybirliğiyle karar vermelidir.

Resmi GIA ölçeği, bir taştaki sarı, kahverengi veya gri derecesini ölçmek için D’den Z’ye değişen harfler kullanarak beyaz elmaslardaki renk tonunu ölçer. Renk kusurlarını göstermek için gemologlar, elmasları yüzleri aşağı bakacak şekilde saf beyaz kağıda yerleştirerek rengi değerlendirir. D dereceli pırlantalar buzlu beyaz ve renksiz, Z dereceli pırlantalar ise sarı renk tonuna sahip olmalıdır. Mücevherlerde genellikle N’den Z’ye dereceli pırlantalar kullanılmaz.

Kaynak: HT Hayat