Bilim insanı Prof. Dr. Teoman Duralı vefat yıl dönümünde anılıyor

Cumhurbaşkanlığı Kültür Sanat Büyük Ödülü sahibi, bilim adamı, felsefeci, yazar Prof. Dr. Şaban Teoman Duralı, vefatının birinci yılında unutulmadı. Bilim insanı Prof. Dr. Teoman Duralı kimdir? Sizler için kaleme aldık.

Sabih Duralı ile Almanya’da tanışarak evlendiği Hilda Kohlschmidt’in ikinci oğlu Teoman Duralı, 7 Şubat 1947’de Zonguldak’ın Kozluk ilçesinde dünyaya geldi.

Duralı, ilköğrenimini Zonguldak’ta, orta öğrenimini ise TED Ankara Koleji’nde tamamladı. İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü’nü 1973’te başarıyla bitirdi ve 1975’te mezun olduğu bölümde asistan olarak göreve başladı.

Felsefe, antropoloji ve biyoloji alanlarında yüksek öğrenimine devam eden bilim adamı, “Çağdaş Düşüncede Canlı Sorunu” başlıklı çalışmasıyla 1977’de doktor oldu, 1982’de ise doçent unvanını aldı.

Biyoloji felsefesi üzerine yazdığı tezlerle profesör oldu

Prof. Dr. Duralı, NATO bursuyla 1978’de Paris’te biyoteknoloji seminerlerine katıldı. Biyoloji felsefesi üzerine yazdığı çeşitli tezlerle 1988’de profesör olan Duralı, Malezya Uluslararası İslam Üniversitesi ve Viyana Üniversitesi’nde misafir öğretim üyesi sıfatıyla dersler verdi.

Duralı, 1996’da İstanbul Üniversitesi Araştırma Fonu’nun mali desteğiyle Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan’a araştırma gezisinde bulundu ve Kazakistan’daki Ahmet Yesevi Üniversitesi’nde de bir süre eğitim verdi.

İstanbul Üniversitesi Felsefe Tarihi Anabilim Dalı Başkanı olarak 1999’da görev alan Duralı, 2000 yılında Çağdaş Küresel Medeniyet adlı çalışmasıyla Türkiye Yazarlar Birliği İnceleme Ödülüne layık görüldü. Teoman Duralı, 2009-2015 arasında Felsefe bölümünü kurduğu Kırklareli Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi’nde dekanlık yaptı.

Felsefe tarihi, bilim ve biyoloji felsefesi alanında çalışmalar yaptı

İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü’nde 38 yıl görev yapan, aynı zamanda biyolog olan Prof. Dr. Duralı bilim felsefesi, felsefe tarihi ve biyoloji felsefesi alanlarındaki çalışmalarıyla da iz bıraktı.

Duralı’nın Türkçe makalelerinin yanı sıra İngilizce çevirileri, Felsefe Arkivi, Yazı, Bilim Dergisi, Türk Kültürü, Forum, 19 Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, İlim ve Sanat, Felsefe Konuşmaları, Milli Kültür, Bilim-Felsefe-Tarih, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü Yıllığı, Yeni Toplum, Turkish Daily News, Hayat Sağlık ve Sosyal Hizmetler Vakfı Bülteni, Dergah, Diplomatik, Yeni Şafak, İlahiyat Fakültesi Dergisi, NPQ Türkiye, Gerçek Hayat, İstanbul’daki Anadolu, Eğitimbilim, Altınoluk, Umran, Kutadgubilig adlı dergi, gazete ve yıllıklarda yayımlandı.

Bir süre Kutadgu Bilig dergisinin genel yönetmenliğini de üstlenen usta felsefeci, son olarak TRT 2 ekranlarında seyirciyle buluşan “Felsefe Söyleşileri” programında insan hikayesini, kültür ve dil meseleleri üzerinden irdeledi. Duralı, programın ilk bölümünde Batı ve Doğu düşünce dünyalarının geçtiği merhaleleri ve bugüne nasıl geldiğini açık bir dille aktardı.

Duralı, yaptığı programlarda, insanın yaşamak için ortaya koyduğu eserlerin tamamının kültür olduğuna, kültürün 3 ana dayanağının ise dil, din ve zanaat olduğuna vurgu yapmıştı.

Farklı kanallarda çok sayıda televizyon ve tartışma programına konuk olarak alanıyla ilgili tezlerini aktaran Duralı, tarihi ve güncel gelişmeleri değerlendirdiği konuşmalarıyla izleyicilerin beğenisini topladı.

Prof. Dr. Duralı, İngilizce, Fransızca, Almanca, Latince, Yunanca, İtalyanca, Felemenkçe, İspanyolca, Rusça ve Malayca biliyordu, yaşamının son yıllarında İstanbul Üniversitesi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi ve İbn Haldun Üniversitesi’nde felsefe dersleri veriyordu.

Kanser tedavisi nedeniyle 2 kez ameliyat olan Duralı, 6 Aralık 2021’de İstanbul’daki evinde vefat etti. Prof. Dr. Teoman Duralı’nın naaşı Aşiyan Mezarlığı’ndaki aile kabristanına defnedildi.

“Gecesi gündüzü yoktu, daima hocaydı”

Vefatı dolayısıyla İstanbul Üniversitesi (İÜ) Edebiyat Fakültesi’nde düzenlenen törene katılan TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Duralı’nın hocalığı bir iş veya meslek olarak değil yaşam tarzı olarak kabul ettiğini ve layıkıyla yerine getirdiğini belirterek, “Hocamız, bir hayat tarzı olarak hocalığı kabul eden, yapan bir insandı. Mesai yoktu, tatil yoktu, gecesi gündüzü yoktu, daima hocaydı. Düşünce hayatımızın da müstesna, özgün, orijinal isimlerinden birisiydi.” ifadelerini kullanmıştı.

AK Parti Genel Başkanvekili Numan Kurtulmuş da aynı törende, Duralı’nın Türkiye’nin yetiştirdiği ender büyük felsefecilerden, büyük entelektüellerden olduğunu, özellikle genç nesillere büyük öz güven duygusu aşılayarak öğretmeye çabaladığını kaydetti.

Duralı’nın ayakları yere son derece sağlam basan, ufku geniş, öz eleştirisini de içinde barındıran fikirleriyle çok sayıda hocanın yetişmesine vesile olduğunu vurgulayan Kurtulmuş, “Çok sayıda öğrencinin farklı yerlerde tabiri caizse tohumlarını ekerek onların büyük birer fidelik haline gelmesine vesile oldu. Allah rahmet eylesin. Eserleriyle, fikirleriyle unutulmayacak bir iz bırakmıştır.” değerlendirmesinde bulunmuştu.

Prof. Dr. Duralı’nın Eserleri

Prof. Dr. Duralı’nın son yıllarda okuyucuyla buluşan eserlerinden bazıları şöyle:

“Çağdaş Küresel Medeniyet”, “Felsefe-Bilim Nedir?”, “Sorun Nedir?”, “Aklın Anatomisi Salt Aklın Eleştirisinin Teşrihi”, “Felsefe-Bilimin Doğuşu”, “Omurgasızlaştırılmış Türklük”, “Kutadgubilig Türkçenin Felsefe Sözlüğü”,

Kaynak: AA