Mardin Bienali’nin fikir öncülerinden: Döne Otyam

Mardin Bienali'nin fikir öncülerinden, küratör, sanat danışmanı Döne Otyam Bienal hakkında merak edilenleri cevapladı.

Mardin’i modern sanatın merkezi haline dönüştürebilmek düşüncesiyle ortaya çıkan Mardin Bienali, ilk kez 4 Haziran – 5 Temmuz 2010 tarihleri arasında gerçekleşti. Mardin’in tarihsel, kültürel ve coğrafi zenginlikleri ile buluşan bu bienal, Mardin halkının gündelik hayatıyla bütünleşen mekânlarla da harmanlanarak yıllardan beri tüm sanatseverlerin heyecanla takip ettiği bir etkinlik haline geldi. Uluslararası sanat camiası ile yerel ve uluslararası sanatçıların fikir alışverişinde bulundukları Mardin Bienali, dünyanın kültür ve sanat haritasında da kalıcı izler bırakan ve bırakmaya devam eden bir etkinlik oldu. Biz de OGGUSTO olarak Mardin Bienali’nin fikir öncülerinden, küratör, sanat danışmanı Döne Otyam ile Sinem Genç keyifli bir röportaja imza attı. İşte röportajın tamamı…  

Mardin Bienali nerede ve ne zaman ortaya çıktı?

Mardin Bienali’nin ilkini 2010 yılında yaptık. Fakat ondan önce 2009 yılında “Davetinizi Aldım, Teşekkürler!” adında bir ön sergi düzenledik ve 6 ay sonra da 1. Mardin Bienali’ne dönüştürdük.

Bienal için lokasyon olarak neden Mardin’i seçtiniz?

Aslında özellikle benim seçtiğim bir şehir değildi. Daha önce GAP İdaresi’nde çalıştığım için bölgede zaten çeşitli sergiler ve etkinlikler yapıyorduk. Ben GAP İdaresi’nden ayrıldıktan sonra GAP İdaresi Başkanı Saadettin Karahocagil beni çağırıp bir Fikret Otyam sergisi yapmak istediğini söyledi, sonra bu proje evrilerek Mardin Bienali’ne dönüştü.

Türkiye ve yurt dışından bienale olan ilgi her yıl daha fazla oluyor. Peki Mardin halkının tepkisi yıldan yıla nasıl oldu?

Tabii ki yıldan yıla ilgi arttı. İlk bianelde zaten Türkiye’de de çok bilinmeyen bienalin ne olduğunu anlatarak başladık. Zamanla izleye izleye özellikle gençler, çocuklar işin içine girdiler. Daha sonra sanatsal, turistik ve ekonomik olarak da Mardin’e katkısını yaşadık. Dolayısıyla şimdi Mardin’de herkes bienali bekler oldu.

Bienalde Mardin’de seçtiğiniz ana mekânların özellikleri nedir?

Her bienalde yeni mekânlar katmaya çalışıyoruz. Sergiyi gezerken şehri dolaştırabileceğimiz ve aslında ziyaretçilerin turist olarak gittiklerinde pek de içine giremeyecekleri mekanlar seçiyoruz. Bunun yanı sıra berberler, kahveler, çarşılar, kumaşçılar gibi alternatif mekanlar da kullanıyoruz.

Mardin Bienali yaparken karşılaştığınız zorluklar oluyor mu?

Tabii ki her seferinde teknik zorluklar oluyor. Mekânları sergileme alanına dönüştürmek en büyük zorluğumuz. Tarihi binalar olduğu için sergi tasarımını iyi yapmak gerekiyor, çünkü duvarlara bir çivi bile çakamıyoruz. Alternatif çözümler üretmek zorundayız, ama işin en güzel tarafı da aslında bu. Yıllar içinde hem zorluklara alıştık hem de tecrübe kazandık. 12 yıla baktığımızda çok büyük aşama kaydettik. Aslında bu zorluklar da sergi kurulumunda bize yaratıcılık kazandırdı.

Bienalde konsept, sanatçı ve küratörleri seçerken hangi noktaları dikkate alarak seçiyorsunuz?

Biz danışma kurulu olarak önce küratörümüzü seçiyoruz. Küratör önce bienalin konseptini oluşturuyor, konsept şekillendikten sonra o konsepte göre sanatçıları seçiyor.

Bu yıl düzenlenecek 5. bienalin konsepti “Çimen’in Vaadi”. Bu konseptin belirlenmesinin arkasındaki hikâye nedir?

Bunu aslında küratörümüze sormak lazım. Adwait Singh birkaç kez Mardin’e ve İstanbul’a geldi, sanatçılarla görüştü. Adwait bu konsepti yazdığında henüz pandemi yoktu. Fakat çok ilginç ki büyük bir öngörü gibi sanki bugünleri yazdı. Pandemi hepimize alternatif mülkiyet, sürdürülebilir ekonomi, tarımsal ve ekolojik hareketler, kaynak paylaşımı gibi konuların önemini hatırlattı. Bu yılki Mardin Bienali’nin teması, dünyanın dört bir yanından sanatçıların günümüz gerçekliğine dair yorumunu sunuyor.

Bu yılın küratörlüğünü Yeni Delhi’de yaşayan bağımsız küratör, teorisyen ve yazar Adwait Singh üstleniyor. Adwait Singh’i seçerken göz önünde bulundurduğunuz etkenler neler oldu?

Her bianelde tabii ki farklı küratör seçmek bizi en heyecanlandıran bölüm. Hindistan ve Mardin’in tarihi ilişkisinin geçmişi ve kültürel bağlarına bakarak Adwait’i seçtik. Mardin’e Hint kültürü bundan binlerce yıl önce baharat ve ipek yolları üzerinden geldi. Adwait ve bienalin tüm sanatçıları kültürler arası binlerce yıllık bağlamı bienalle bir daha kuruyor ve yorumluyorlar.

5. Mardin Bienali’ne bu yıl kaç ülkeden kaç sanatçı katılacak?

21 ülkeden 35 sanatçı katılıyor.

Türkiye’den hangi sanatçılar ülkemizi temsil edecek?

Türkiye’den Sibel Horada, Burcu Yağcıoğlu, Deniz Üstler, Lara Ögel, Merve Ünsal, Ömer Pekin, Server Demirtaş, Fatoş İrven ve yakınlarda kaybettiğimiz Selma Gürbüz’ün eserleri 5. Mardin Bienali’nde yer alacak.

Kaynak: Oggusto