Türk sinemasının ilk kadın yıldızı ve ilk kadın yönetmeni: Cahide Sonku

Türk sinemasının ilk kadın yıldızı ve ilk kadın yönetmeni Cahide Sonku hayat hikâyesiyle de dikkat çekiyor. Cahide Sonku kimdir? Sizler için kaleme aldık.

Cahide Serap ya da bilinen adıyla Cahide Sonku, bir dönemin unutulmaz Türk sinema ve tiyatro oyuncusudur. Türk sinemasının ilk kadın film yönetmeni ve sinema oyuncusu olarak bilinmektedir. Cahide Sonku’nun yaşam öyküsünü sizler için kaleme aldık.

Yemen’den İstanbul’a uzanan hayat hikâyesi

Gerçek adı Cahide Serap olan Cahide Sonku; Yemen’de 1916 yılında Bab-ı Sabah, yani Sabah Kapısı denilen yerde, bir asker ailesinin kızı olarak dünyaya geldi. Dedesi Yedinci Ordu Komutanı Çorapsız İbrahim Paşa, babası ise dedesinin emrinde görev yapan bir subaydı. Daha sonra İstanbul’a gelirler. Aile, erkek çocuğunu çok sevdiği için daha doğmadan Cahide’nin ablasına Necdet ismini koydu. Cahide doğunca da bu geleneği bozmayarak ona savaşan manasına gelen Mücahit adını verdi. . Yemen’den İstanbul’a gelip, babası evlerini terk edince Cahide ve annesi, kendilerini bir anda yoksulluğun içinde buldu.

Muhsin Ertuğrul’un yönettiği “Söz Bir Allah Bir” filmiyle sinemaya geçer

Önce Halkevleri Tiyatrosu, İstanbul Belediye Konservatuarı, ardından da Muhsin Ertuğrul’un keşfiyle Darülbedayi’de 1932’de Yedi Köyün Zeynebi ile oyunculuğa başlar. Sonraki yıl Muhsin Ertuğrul’un yönettiği Söz Bir Allah Bir filmiyle sinemaya geçer. Henüz 16 yaşındadır, batılı bir anlayışla sinema yapmaya çalışan Muhsin Ertuğrul’un elinde yoğrulacak bir hamurdur. Yerli Marlene Dietrich sıfatlarıyla anılan gizemli, soğuk, güzel sarışın Cahide Sonku ismiyle zirveye yükselir.

Döneminde en çok konuşulan isim olmayı başardı

August Strindberg, Lev Tolstoy, William Shakespeare ve Anton Çehov gibi yazarların oyunlarında Cahide Sonku, Muhsin Ertuğrul’un gözbebeği olur. 1935 yılında Selma Lagerlöf’ün, Tösen Fran Stormyrtorpet adlı öyküsüyle, İsveçli yönetmen Victor Sjöström’ün uyarladığı Bataklık Kızı filminden, Hasan Cemil Çambeli’nin uyarladığı öyküyü Nazım Hikmet Bataklık Kızı Aysel adıyla senaryolaştırırken Mümtaz Osman ismini kullanmıştır. Cahide Sonku, bu ilk filmiyle seyircinin beğenisini kazanmış, onun filmde başına bağladığı eşarp Aysel adıyla anılan bir modanın öncüsü olmuştur.

Fedakâr Ana filminde yönetmenliğe adım atar

Cahide Sonku çapkınlığıyla ünlü sahne arkadaşı Talat Artemel ile 1936’da evlendi. Eşinin kendisini aldatması nedeniyle iki sene sonra boşandı. Agah Özgüç’le görüşmelerinde, yirmi iki yaşındayken kendisini içkiye kocası Talat Artemel’in alıştırdığını söylemiş, onun hakkında “İnsanlığımı da o istismar etti” demiştir.

Fedakâr Ana filminde yapımcılığa, yine bu filmde ilk kez kameranın arkasına geçerek yönetmenliğe başlar. Bu filmden sonra 1950 ya da 1951 yılında Sonku Film’i kuran Cahide Sonku eşi Talat Artemel ve Sami Ayanoğlu ile birlikte Vatan ve Namık Kemal filmini yönetir. Yıldız Dergisi’nin 1951 yılında açtığı yarışmada Vatan ve Namık Kemal En İyi Film, Cahide Sonku da En İyi Kadın Oyuncu seçilir.

Beklenen Şarkı filmi, Zeki Müren’in yükselişine karşın bu filmden kazanılan başarı ve ün, Cahide Sonku için sonun başlangıcı olur. Sonku Film Şirketi’nin, bir söylentiye göre kundaklanması sonucu, tüm filmleri yanan ve servetini yitiren Sonku, alkolle olan dostluğunu ilerletir.

 “Kendi yapım şirketi Sonku Film’i kurar”

Bu filmden sonra 1950 yılında kendi yapım şirketi Sonku Film’i kuran Cahide Sonku eşi Talat Artemel ve Sami Ayanoğlu ile birlikte “Vatan ve Namık Kemal” filmini yönetir. Yıldız Dergisinin 1951 yılında açtığı yarışmada Vatan ve Namık Kemal “En İyi Film”, Cahide Sonku da “En İyi Kadın Oyuncu” seçilir.

Muhsin Ertuğrul’un direktifleri üzerine bir star olma yolunda ailesini, arkadaşlarını, özel hayatını bir kenara koyarak sanat aşkıyla çalışmaya başlar. Başarısı, güzelliği herkesi büyüler. Ama hiç kimse yalnız yaşayamaz, doğal olarak O da dönemin en meşhur oyuncularından, Talat Ertemel ile 1937 yılında evlenir. İkisinin anlaşmazlıkları her geçen gün artar. Boşanırlar. Daha sonra çok zengin işadamı İhsan Doruk’la evlenir. Çok şaşalı bir hayat yaşanmaya başlanır. Kızı Ender’in doğumundan bir müddet sonra boşanırlar.

Sonku Film Şirketi’nde, 1963 yılında bir yangın sonucu her şeyini kaybeder

Sonku Film’in sahibidir ama bir yangın sonucu her şeyini kaybeder. Beklenmeyen son, “Beklenen Şarkı” filminden sonra gelir. Zeki Müren’in yükselişine karşın bu filmden kazanılan başarı ve ün, Cahide Sonku için sonun başlangıcı olur. Sonku Film Şirketi’nin, 1963 yılında bir yangın sonucu – bir söylentiye göre kundaklanması sonucu, tüm filmleri yanan ve servetini yitiren Sonku, alkol bağımlılığı yaşar. Cahide Sonku hayatının geri kala kısmında kısa bir süre Şehir Tiyatrosu’nda çalıştı daha sonra buradan ayrılan Sonku, içki problemi iyice artar. İş yaşamındaki disiplin de bu yüzden bozulur. Teklif almamaya başlar. Para sorunları baş gösterir. Son zamanlarda parasızlıktan ispirto içerek, tahta bir kerevetin üzerinde ölmeyi dileyerek geçiren Cahide Sonku, 18 Mart 1981 de Alkadraz Sineması’nda fenalaşarak 64 yaşında hayatını kaybeder.

Cahide Sonku’nun  yer aldığı film ve oyunlar

1977Yeşilçam Sokağı, 1971 Mıstık (Ülkü Erakalın), 1967 Bizansı Titreten Yiğit (Muharrem Gürses), 1967 Serseriler Kralı (Mehmet Dinler), 1966 Sokak Kızı (Ülkü Erakalın), 1966 At Avrat Silah (Yılmaz Güney), 1966 Çalıkuşu (Osman F. Seden), 1966 El Kızı (Nejat Saydam), 1966 Kovboy Ali (Yılmaz Atadeniz), 1966 Sevda Çiçeğim (Kemal Kan), 1965 Sevgim ve Gururum (Süreyya Duru), 1965 Beyaz Atlı Adam (Remzi Jöntürk), 1965 Düşman Kardeşler (Semih Evin), 1965 Korkusuzlar (Semih Evin), 1965 Yahya Peygamber (Hüseyin Peyda), 1962 Yavru Melek (Osman F. Seden), 1956 Büyük Sır (Talat Artemel), 1955 İlk ve Son (Atıf Yılmaz), 1953 Beklenen Şarkı, yönetmen ve oyuncu, 1952 Günahını Ödeyen Adam (C. Y. Kastanof), 1951 Vatan ve Namık Kemal, yönetmen ve oyuncu, 1949 Fedakar Ana (Seyfi Havaeri), 1947 Yuvamı Yıkamazsın (Kani Kıpçak), 1946 Kızılırmak-Karakoyun, 1946 Senede Bir Gün (Ferdi Tayfur)

1945 Yayla Kartalı (Muhsin Ertuğrul), 1942 Kıskanç (Muhsin Ertuğrul), 1940 Akasya Palas (Muhsin Ertuğrul), 1940 Şehvet Kurbanı(Muhsin Ertuğrul), 1939 Bir Kavuk Devrildi, 1934 Bataklı Damın Kızı Aysel (Muhsin Ertuğrul), 1933 Söz Bir, Allah Bir ((Muhsin Ertuğrul)

Filmleri – Yönetmen (3 Film)

Büyük Sır 1956, Beklenen Şarkı 1953, Vatan ve Namık Kemal 1951

Filmleri – Yapımcı (10 Film)

Büyük Sır 1956, Kara Çalı 1956, İlk Ve Son 1955, Bozkurt Obası 1954, Beklenen Şarkı 1953, Günahını Ödeyen Adam 1952, Güldağlı Cemile 1951, Vatan ve Namık Kemal 1951

Kaynak: Akşam