Dikkat! COVID-19 vakaları ne tür nörolojik belirti gösteriyor?

Yapılan araştırmalar corona virüs geçiren her 10 hastadan birinde beyin sisi tanısına ulaşıldı. Anlık hafıza kayıpları, kafa karışıklığı, konsantrasyon bozukluğu, konuşmada yaşanan zorluk gibi belirtilerle kendini gösteren hastalık nasıl tedavi edilmektedir? Ne kadar sürede kendisini gösterir? Uzmanına sorduk. Güneşli Erdem Hastahanesi Nöroloji Uzmanı Dr. Nihat Mustafayev, merak edilenleri cevapladı.

Yakın zamanda corona virüs mü atlattınız? Bu şikayetlerin uzun süredir evde olmanızdan mı kaynaklandığını düşünüyorsunuz? Unutkanlık, dikkat toplayamama, dalgınlık, konuşurken kelimenin arkasını hatırlayamama, sinirlilik, uyku sorunları yaşıyorsanız doktorunuza başvurmanız gerekiyor. Uzmanı Dr. Nihat Mustafayev anlatıyor…   

Pandemi dönemiyle birlikte hayatımıza giren Beyin Sisi nedir?

Beyin Sisi, bilişsel fonksiyonların kısıtlandığı durum olarak tanımlanmaktadır. Beyin Sisi denilen olayın neden olduğunu birkaç sebeple özetleyebiliriz. Bir kişi kaygılı ise veya kafası karışıksa, bunun sonucunda, enerjisi normal zamanda olduğundan daha düşük hissedebilir.  Literatürde bunların beyin sesini bağlı olduğu söylenmektedir. Kimyasal seviyede  bu durum, stres hormonunu kortizolün, prefrontal korteksin ( planlama, karar verme, dikkati toplama  birçok fonksiyonun kontrol eden beyin bölgesi) işlevinde düzensizlik yarattığı zaman geldiği düşünülmektedir. 

Hem akut, hem de uzun süreli kaygı durumları, prefrontal korteksin görevini düzgün olarak yapmasını engelleyip beyniniz de karışık, bulanıklık bir hale getirmektedir.

Bağırsak florasının dengeli olmaması ana sebep!

Sisli Beyin belirtileri nedir?

Unutkanlık, dikkatini toplayamama, dalgınlık, konuşurken kelimenin arkasını hatırlayamama, sinirlilik, uyku sorunları,  karar vermede zorlanma, başladığı işi bitirememe, araba veya bilgisayar kullanırken becerilerin azalması gibi geniş şikayet yelpazesine sahiptir.

Beyin Sisinin temel kaynaklarının kan şekerindeki düzensizlikler, hormonal dengesizlikler ve bağırsak geçirgenliğidir. Bu 3 faktörü birleştiren nokta ise bağırsaklardır. Kan şekeri ve hormonal dengenin  sağlanabilmesi, bağırsak geçirgenliğinin azalması bağırsak florasının görevidir.  Floranın dengeli olmaması durumunda bu görev yerine getirilemez ve beyin- bağırsak aksı yoluyla kişi de Beyin Sisi oluşturur. Ayrıca enfeksiyon ve vücutta infalamasyonun artması ile beyin geçirgenliğinin artırdığı ve Beyin Sisi  oluşturabileceği akılda tutulmalıdır.

Beyin Sisi kimlerde görülür?

Şu anda, neden bazı insanların Beyin Sisi geliştirip bazılarının geliştirmediği açık değildir. Ciddi COVID-19 vakaları olan kişiler, hafif hastalığı olan kişilere göre nörolojik semptomlar geliştirmek için daha yüksek risk altında görünmektedir. Özellikle hastalık süresinin uzaması ile oluşma riskinin arttığı ve hastalık şiddeti ile pozitif  bir korelasyonu olduğu bildirilmiştir.

Sıklıkla görülen bir yaş grubu  ve cinsiyet var mıdır?

Genel literatür bilgisine göre özellikle ileri yaşlı hastaların, genç olgulara oranla  Beyin Sisi geliştirmesi daha sıktır.  Ancak aynı yaş grubunda erkek ve kadın hastaların arasında anlamlı fark görülmemiştir. Bir çalışmada menopoz dönemindeki hastalar ile genç kadınların karşılaştırılmasında östrojen seviyelerinde düşme ile Beyin Sisi gelişimi ile ilişki olduğu bildirilmiştir.  Ancak hormon replasmanının şikayetlerde yeterli bir iyileşme sağlamadığı gösterilmiştir. Başka bir çalışmanın alt grup verilerinin değerlendirilmesinde yine testosteron seviyesinde düşmenin de Beyin Sisi gelişimini artırabileceği bildirilmiştir. 

Son günlerde sıkça karşımıza çıkan  her 10 hastadan birinde sisli beyin görülebileceği’’ uyarıları karşısında ne söylemek isterseniz? Koronavirus atlatmış kişiler ne kadar süre kendilerini kontrol etmelidir? Hangi belirtiler halinde doktora başvurulmalıdır?

COVID-19 olan kişilerde Beyin Sisinin ne kadar yaygın olduğunu ve hangi yaş grubunda ve cinsiyette baskın olduğu daha  net anlaşılamamıştır. Yakın tarihli bir çalışmada,  vakaların  yüzde 7,5 ila 31'inin COVID-19 semptomu olarak zihin bulanıklığının  yaşadığını göstermiştir. Ancak, bu tahmin küçük çalışmalara dayanmaktadır ve daha büyük bir popülasyon için geçerli olmayabilir. Yine 2020 yılında yapılan bir çalışmada, bu şikayetin  başlangıçta düşünülenden daha yaygın olabileceğini ve COVID-19 ile ciddi kronik hastalığı olan kişilerin yüzde 69'u nda ortaya çıkabileceğini bildirmiştir.

Aylarca süren Beyin Sisi vakaları gözlemlenmiştir

"COVID-19'dan sonra Beyin Sisinin tipik olarak ne kadar sürdüğü hala net değildir. Bazı vakalarda, solunum semptomları geçtikten sonra haftalarca veya aylarca süren Beyin Sisi olduğunu bildirilmiştir.Aralık 2020'de yayınlanan bir çalışmada, insanların yaklaşık yüzde 28'inin COVID-19 nedeniyle hastaneye yatışından 100 gün sonra kalıcı konsantrasyon sorunları yaşadığını belirtmiştir. Diğer bir çalışmada , araştırmacılar, COVID-19'dan kurtulan 60 hastadan yüzde 55'inin hastalıklarından 3 ay sonra hala ruh hali değişkenliği, yorgunluk, baş ağrısı, görsel şikayetler gibi  nörolojik semptomlara sahip olduğunu bulmuşlar.

Sonuç olarak,  COVİD-19 enfeksiyonundan aylar önce kurtulan bazı kişilerde bile zamanla Beyin Sisi sorununun gelişebileceği artık inkâr edilemez bir gerçektir. Beyin Sisi belirtilerinin bazı hastalarda hastalığın başlangıcından 2 hafta sonra ortaya çıkabileceği de bilinmelidir. COVID-19’da iyileşmeyi takiben baş ağrıları, odaklanma ve konsantrasyon sorunları, unutkanlık, duyguları kontrol etmede güçlük, aşırı öfke tepkileri veya farklı depresif ruhsal değişimler, ilerleyici bir yorgunluk ve halsizlik hali, kafa karışıklığı ve benzeri sorunlar yaşayanların, problemlerinin geçici olduğunu düşünmek yerine vakit geçirmeden bir nöroloji uzmanından yardım istemeleri gerekiyor."

Beyin Sisi semptomlarının oluşmasının engellemek için;

Beslenmenize dikkat edin. Glutensiz, şekersiz ve süt ürünlerinde fakir bir beslenme programı uygulamayı deneyin. Taze sebze ve meyvelere, doymamış yağlara, işlenmemiş protein kaynaklarına ve fermente olmayan ürünlere öncelik verilmelidir.

Gerekli durumlarda uzmanlardan destek alarak,  vitamin ve mineral eksikliğinin giderilmesi.

Ağır metal toksisitesi yaşayıp yaşamadığınızı sorgulayın. Ağız ve çene operasyonları, amalgam dolgular, sigara ve pestisitlere maruziyet en yaygın ağır metal metal kaynaklarıdır.  Bunlardan kendinizi arındırmaya çalışın.

Psiolojik stresinizi azaltmayı ve daha iyi bir uyku düzenine geçmeyi deneyin.

Fiziksel aktivitenizi artırın. Günlük 20 dakikalık yürüyüşler dahi Beyin Sisi ile mücadelede etkilidir. Bilişsel fonksiyonların kısıtlanması yaşam kalitenizi fazlasıyla düşürmektedir. 

Daha mutlu  ve dinç olabilmek için Beyin Sisi ile mücadele yöntemlerini deneyin.