Menopoz (Yaşdönümü) nedir?

Halk arasında menopoz âdetlerin kesilmeye yüz tuttuğu ve kesildiği döneme verilen isimdir.

Hanımların hayatında önemli bir dönüm noktasıdır. Bu dönem sebep olabileceği şikâyetlerle başlıbaşına problem olabilecek bir zaman dilimidir. (Hanımların hayatındaki önemli bir noktası olan menopoz, adetlerin kesilmeye yüz tuttuğu ve kesildiği dönemdir.)

Menopoz ortalama 45 yaşında başlar ve 5-10 sene kadar sürebilir. Tip otoritelerin kanısına göre menopoz cinsel olgunluk çağından ihtiyarlığa dönüm noktasıdır. Sebebi, kadınlık hormonların azalmadır. Bu hormonal azalma, menopoz dönemindeki birçok şikayet ve rahatsızlığın temelini teşkil eder. Pek tabii ki bu belirtilerin ortaya çıkmasını beklemek, kadını, online hissetmeye yönelten bir etkendir. Menopoz şikayetlerinin birçoğu cinsiyet hormonlarının uygulanmasıyla giderilir, bazen de sakinleştiricilerin verilmesi gerekir.

Yaşdönümünde kadının üreme kabiliyeti yok olduğu halde, cinsel istek ve aktivite azalmaz. Hatta bazen artabilir. Menopozdaki kadın anne olamaz, fakat bu durum kadınlığını kaybettiği anlamına gelmez. (Menopozdaki kadın anne olamaz, fakat bu, kadınlığı kaybettiği anlamına gelmez.)

Menopoz Belirtileri

• Adet düzensizliği
• Sıcak basması
• Ürperme
• Çarpıntı
• Depresyon
• Eklem ağrıları ve kemik ağrıları
• Cinsel organlarda kaşıntı
• Uykusuzluk
• Sinirlilik

Şimdi de kısaca menopoz belirtilerini görelim:

Adet düzensizliği, menopoz belirtilerden biridir. Şiddetli kanamalarda mutlaka bir doktora müracat edilmelidir.

Adet düzensizlikleri: Menopoz başlangıcını gösteren ilk belirti olarak sayabiliriz. Kadınlık hormonlarının azalmaya başlaması ile birlikte önce adet aralarının düzeni, daha sonra da miktarı değişir. Regl görme sıklığı artabilir, azalabilir. Regl kanama miktarı, eskiye oranla fazla veya az olabilir. Hayatın bu dönemindeki adet düzensizlikleri normal kabul edilebileceğinden fazlaca telaşlanmaya gerek yoktur. Doktorununuz size bu konuda rahatlıkla ilaçlarla yardımcı olacaktır. Kadınlarımızın bir kısmı bu dönemde hekime müracaata bile gerek duymaz, ancak kanamalar kansızlığa yol açabilecek derecede şiddetliyse, mutlaka bir doktorun yardımına ihtiyacınız olacaktır. (Menopoz belirtileri olarak ortaya çıkan şikâyetlerden bazıları; Sıcak basması, ürperme, çarpıntı, adet düzensizlikleri depresyon, kemik ve eklem ağrıları, cinsel organlarda kaşıntı, uykusuzluk ve sinirliliktir.)

Adet düzensizlikleri ile ilgili şikayetler, tabiidir ki, genellikle son adeti görmeden önce ortaya çıkar. Fakat son âdeti gördükten bir süre sonra yeniden kanamalar başlaya bilir. İşte bu kanamalar rahim kanserinin bir belirtisi olabileceğinden çok önemlidir ve vakit geçirmeden hemen bir kadın-doğum uzmanına muayene olmanız gerektirir. Adetten kesildikten sonra yeniden başlayan kanamalar önemsememek çok yanlış bir davranış olur.

Sıcak basması: Çoğunlukla son âdetin görüleceği ve bundan sonraki dönemlere denk gelen bir rahatsızlıktır, Yüzde, ellerde, ayaklarda kızarma ve sıcak basması şeklin de tezahür eder.

Ürperme: Sıcak basması ile aynı dönemlerde zaman zaman ürpermeler görülebilir ve kadını korkuya sevk edebilir. Bu korkulan bertaraf etmek gerekir.

Çarpıntı: Menopoz döneminde değişen hormonal denge, vücutta bazı kimyasal maddelerin azalmasına, bazılarının ise artışına yol açar. Bunların sonuçlarından biri de çarpıntıdır.

Kemik ve eklem ağrıları: Âdetten kesildikten sonraki şikayetlerin en önemlilerinden biridir. Çünkü bu şikayet bu yük bir ihtimalle diğerleri gibi birkaç yıl değil, uzun yıllar devam edecektir. Menopozda kemikler üzerine de olumlu etkileri olan kadınlık hormonunun azalmasıyla birlikte özellikle omurga kemikleri zayıflar ve bu da ağrılara sebep olabilir. Kemiklerdeki zayıflamanın sebebi kalsiyumun ke kemiklere yeterli miktarlarda çökememesidir. Ağrılar bilhassa bel ve sırtta şiddetlidir. Fakat tüm eklemler ve kemiklerde olabilir. Kemik ve eklem ağrılar uzun süreli tedaviyi gerektirebilir. (Menapoz kesildikten sonra ortaya çıkan kemik ve eklem ağrıları uzun yıllar devam edebilir.)

Cinsel organlarda kaşıntı: Aynı adlı bölümde anlattığımız üzere, hormon eksikliği cinsel organlarda anatomik değişikliğe yol açar. Kan akımının azalması ile kaşıntı olabilir. Hormonlu ilaçlar ve merhemler bu problemin çözümüdür.

Depresyon: Menopoz dönemindeki hikayeler ve özellikle kadınlığın bittiği, ihtiyarlıgın başladığı düşüncesi kadınla üzeniyle, sıkıntıya itebilir. Bir dereceye kadar normal kabul edilebilecek bu durumun, depresyon gibi ağır bir tablo halini alma ihtimali ortaya çıkara, gereği yapılmalıdır.

Sinirlilik: Depresyonun sebepleri sinirlilik de zemin hazırlar. Dolayısıyla kadın bu dönemde kolay sinirlenebileceğini bilip daha sakin davranmaya çalışmalıdır. Etrafındakiler de tolerans, anlayış, iyi niyet gösterirse kadının sinirlilik halinin istenmeyen sonuçlara neden olması önlenebilir.

Uykusuzluk: Depresyon, sinirlilik ve uykusuzluk birbiriyle doğrudan ilişkili ve çoğunlukla biri diğerlerini harekete geçirebilen şikayetlerdir. Dolayısıyla; sinirlilik ve depresyonun engellenmesi uykusuzluk problemini de etkileyecektir. (Menopozdan fazla etkilenmemek için problemleri bilinçli bir şekille karşılayıp kendinizi hasta olmadığınıza, bunları inandırmanız en iyi yoldur.)

Menopoz şikâyetlerinden fazla rahatsız olmamak için iki ana çıkış yolu vardır. Birincisi bu şikâyetlerin geçici olduğunu bilerek, problemleri bilinçli bir şekilde karşılayıp fazla etkilenmeye çalışmak ve kendinizi hasta olmadığınıza, bunların yakında azalacağına inandırarak korunma yoludur. Çünkü konunun başında da belirttiğimiz gibi, belirtileri korkuyla beklemek onlardan aşın etkilenmenize yol açacaktır. Yıldönümünü rahat bir geçiren kadınların menopoz şikâyetlerini önemsemeyenler olduktan bir gerçektir. Zaten kadınların bir kısmında da bu belirtiler hiç görünmez. İkinci yol ise tedavidir. Hekiminiz bu dönemi en kolay şekilde atlatabilmeniz için gerekli her şeyi yapacaktır. (Erkek ve kadında ayrı ayrı olmak üzere, kısırlığa yol açabilecek çok çeşitli nedenler olabilir.)

Erken menopoz belirtileri nelerdir?

Menopoz ilerleyici bir durumdur. Genellikle iki adet arasındaki sürenin kısalması nedeniyle kendini adet düzensizliği olarak belli eder. Bu yumurta azalmasının ilk belirtisidir.Ateş basması,terleme,kuruluk,kemik erimesi gibi sorunlar menopoz daha da ilerlediğinde görülür.

Erken menopoz nasıl teşhis edilir?

Yumurtalık hücresinin(folikül) tamamen tükenmesine bağlı östrojen,progesteron hormonları üretilemez. Düşük östrojen düzeylerine bağlı olarak FSH ve LH hormonları artar.

Erken menopoz tedavisi nasıl yapılır?

Bazı olgularda erken menopoz kendiliğinden düzelebilmektedir.%1’den az olarak görülebilen bu düzelmenin otoimmun hastalığın tedavi edilmesine bağlı olabileceği düşünülmektedir. Erken menopozda iki ana sorun vardır: östrojen yokluğu ve yumurtaların azalması veya bitmesi. Erken menopoza girilmesi durumunda kemik erimesi hızlanır,kemikleri koruyucu tedavi yapılmalıdır. Ateş basması,vajinada kuruluk,ruhsal durumda ve davranışta değişiklik görülebilir. Bu şikayetler hormon tedavisine yanıt verirler. Erken menopoza giren kadının doğal menopoz yaşına kadar hormonal tedavi alması gerekmektedir. Ayrıca psikolojik destek de önerilmelidir. Yıllık yapılacak smear ve jinekolojik muayenede ultrason ile yumurtalıkların durumu değerlendirilmelidir. Yaşla uyumsuz yumurta sayısı varsa ek kan tetkikleri istenerek kişi bu konuda uyarılmalıdır.

Kaynak: Kadın ve Çocuk için Sağlık El Kitabı / Dr. Adil Asımgil