ABD’li insan hakları savunucusu Rosa Parks

Rosa Parks, tarihe Montgomery Otobüs Boykotu olarak geçen 381 gün boyunca hiçbir siyahın otobüse binmediği boykotun başlamasına ve ABD'de Sivil Haklar Hareketi'nin büyümesine neden oldu.

Roza Parks 4 şubat 1913’de ABD’de Alabama eyaletinde marangoz bir babanın evladı olarak dünyaya geldi. anne babasının ayrılığı üzerine annesiyle Pine Level bölgesine taşındı.

11 yaşına kadar öğretmen olan annesi tarafından evde eğitim verildi. Daha sonra endüstri kız okuluna kaydoldu. İkinci öğretimine eyalet zenci okulunda başlamasının ardından büyükannesi ve annesinin rahatsızlığı nedeniyle okulu terk etmek zorunda kaldı.

SİYAHİLERE IRK AYRIMCILIĞI

1932 yılında Raymond Parks ile evlendi. Eşinin desteğiyle eğitimini tamamladı. 1943’de insan hakları hareketinin aktif üyesi oldu. O yıllarda ABD’nin güney eyaletlerinde siyahilere yönelik ırk ayrımcılığı yapılmaktaydı. Jim Crow yasaları gereğince siyahiler otobüslerde ancak kendilerine tahsis edilen yerlere oturabilecek gerektiğinde beyazlara yer vermek üzere kalkacaklardı. Bir akşam iş dönüşü Roza Parks otobüste kendilerine ayrılan bölümde yerini aldı. O esnada oturacak yer bulamayan bir beyaz kendisinin kalkmasını ister. Ancak Roza Park şoföründe uyarısına rağmen bunu yapmaz. Bunun üzerine tutuklanarak hapse atılır.

SİYAHİLERİN AYAKLANMASININ BAŞLANGICI

Roza Parks’ın bu eylemi siyahilerin kaderini değiştirecek ayaklanmaların başlangıcını teşkil eder. Mahkeme sürecinde Martin Luther King öncülüğünde siyahiler tarafından otobüsleri boykot eylemleri başlatılır. Siyahi vatandaşlar bir yıldan uzun bir süre otobüsleri kullanmadılar ve işlerine yürüyerek ya da bisikletlerle gittiler. Terör eylemi olarak nitelendirilen bu boykot otobüs şirketlerinin zarar etmeleri üzerine 1964’te çıkarılan yasa ile siyahilere yönelik uygulamaya son verilir.

AYRIMCILIĞA KARŞI DİRENİŞİN SEMBOLÜ OLDU

Tutuklanmasından sonra Roza Parks bir çok zorlukla karşılaştı. Haksız yere işten çıkarılması ve beyazların tacizleri nedeniyle Montgomery’den taşınmak zorunda kalır. 1988’e kadar Amerikan Temsilcisi Meclisi üyesi John Conyers’ in sekreterliğini yapar. 1987’de kişisel gelişim endüstrisini kurar ve gençleri bilinçlendirmek üzere Amerika’yı dolaşır. Ayrımcılığa karşı direnişin sembolü haline gelen Roza Parks 1979’da NAACP’nin Spingarn Madalyasıyla ödüllendirildi, 1980’de Martin Luther King Jr ödülüne layık görüldü.

20.YÜZYILIN İNSAN HAKLARI SAVUNUCUSU SEÇİLDİ

1994’de İsveç Stockholm’de Rosa Parks Barış ödülünü aldı. Parks 1966 yılında başkanlık Hürriyet madalyasına layık görüldü. 1999’da Time Dergisi tarafından 20. yüzyılın insan hakları savunucusu seçildi. 1999 yılında kongrenin altın madalyasını hak kazandı ve bu ödülü Bill Clinton’un elinden aldı. 20. yüzyılın ilk 20 figürü arasında gösterilen Roza Parks adına bir çok müze ve kütüphane açıldı.

ROSA PARKS'IN ÖLÜMÜ

Sivil halklar annesi, olarak adlandırılan Roza Parks, 24 ekim 2005 tarihinde öldüğünde 92 yaşındaydı. Alabama, Montgomery  Detroit ve Washington’da yoğun katılımlı cenaze törenleri düzenlendi. Senato tarafından Parks’ın naaşının Rotunda’da onurlandırılmasını karalaştırdı.