Mücadelenin simgesi; “Zambak Çiçeği”

Boşnaklar için “Zambak çiçeği” mücadelenin ve değişimin simgesidir. Bu yüzden tarihi öneme sahip birçok Boşnak yapılarında zambak motiflerini görebiliriz…

 

 

Yugoslavya Parçalandı

 

 

Çok sayıda etnik grubu ve dini bir araya getiren Yugoslavya Devleti, II. Dünya Savaşı’ndan sonra Sovyet blokunda yer alarak Josip Broz Tito sayesinde uzun bir süre birliğini korudu. Tito’nun uyguladığı politika zamanla Sovyetler Birliği’nden bağımsız bir hale geldi. 1980 yılında Tito’nun ölümü ve 1990 yılında da Sovyet blokunun parçalanmaya başlamasıyla birbirinden farklı etnik grupları ve dinleri bir arada tutmak imkânsız hale geldi. 1991 yılında Hırvatistan bağımsızlığını, 8 Eylül 1991 yılında ise Makedonya bağımsızlığını ilan etti.

 

 

Sırpların Tehdit ve Engellemelerine Rağmen

 

29 Şubat-1 Mart 1992 yılında ise BosnaHersek Devleti ülke çapında bağımsızlık konusunda referandum yaptı. Bosna Hersek içindeki Sırp nüfusun büyük çoğunluğunun boykot ettiği referanduma halkın yüzde 64,31’i katıldı. Katılanların yüzde 99,44’ü bağımsızlık için “Evet” oyu kullandı. Sırpların tehdit ve engellemelerine rağmen yapılan referandumun sonucu, 6 Mart 1992 tarihinde açıklandı. Bosna Hersek, 22 Mayıs 1992’de BM üyeliğine kabul edildi. “Hırvatlar ve Sırplar arasında yakın zamanda dek devam eden savaşın izleri çok tazeydi. Üstelik Boşnakların bağımsızlıklarını kazanmalarına Sırplar karşı çıkıyorlardı. Defalarca bunu kabul etmeyeceklerini ifade etmişlerdi. Bağımsızlığın ardından geleceğe daha umutla bakmaya başlayan Müslüman Boşnaklar ise kendilerini bekleyen trajedinin farkında bile değillerdi. Oysa Sırpların Hırvatlara karşı sergilediği etnik temizlik henüz son bulmuş ve muhtemeldir ki olabileceklerin provası zaten orada yapılmıştı.”

 

 

Boşnakların Bağımsızlık Mücadelesi

 

 

Bağımsızlığın ilanının sonra Sırpların kontrolündeki Yugoslav ordusunun ve istihbarat birimlerinin silahlandırdığı Bosnalı Sırplar, Müslüman Boşnaklara yönelik etnik temizlik başlattı. Boşnaklar, kuzeyde ve doğuda Sırplara, güneyde ve batıda da Hırvatlara karşı ülkenin bütünlüğünü korumak için savaştı. Ülke genelinde kurulan yüzlerce toplama kampında esir tutulan Boşnaklar, işkencelere maruz kaldı, tecavüze uğradı ve katledildi.

 

 

Avrupa Katliama Sessiz Kaldı

 

 

Avrupa’nın orta yerinde, uluslararası toplumun duyarsızlığında, 3,5 yıl süren ve çok sayıda katliam, soykırım, insanlık suçlarının işlendiği bir savaş yaşandı. Yazar kitabında Müslüman Boşnakların verdiği mücadeleyi savaş mağdurlarının hikâyeleriyle veriyor. Kitap içerisinden sizler için seçtiğimiz bölümler:

 

 

Emira

 

 

“Emira, çalışmakta olduğu radyoya gitmek üzere hazırlanmış, işe gidecek olan kız kardeşi ve babasıyla çıkmak için evlerinin kapısında bekliyordu. Savaş şartları ne kadar ağır olsa da hayat devam ediyordu. Ancak ne yazık ki gıda sıkıntısıyla geçim kaygısı hat safhadaydı. Bulabildikleri işlerde çalışıp bir lokma da olsa eve ekmek götürmek önemli bir mücadeleydi. İş bulmak bir problemken işe gidebilmek bambaşka bir trajedi oluyordu, çoğu kez. Zira keskin nişancıların hedefi olmak işten bile değildi. Emira, kalbi atarak duvar diplerinden yürüye yürüye Milyacka Nehri’nin üzerindeki köprüden karşı tarafa geçmek üzere fırsat kollamaya başladı. Etrafı büyük bir dikkatle dinliyor nişancıların atışından korunmak için en ufak bir hamleyi bile hesaplamak zorunda kalıyordu. Emira, bir sonraki hamlesini planlarken nihayet ani bir kararla bulunduğu yerden köprüye doğru fırladı. O anda işittiği kuvvetli silah sesiyle sendeledi. Kendini bilinçsiz bir şekilde yere attı. Acıyla adeta içi çekildi ve her şey karardı.”

 

 

Srebrenitsa’nın Annesi

 

 

Srebrenitsa’da 1995’te yaşanan soykırımından sonra adaletin yerini bulması ve suçluların cezalandırılması için 23 yıl mücadele eden Hatice Mehmedovic, 23 Temmuz 2018 yılında hayatını kaybetti.