Biyolojik saatin bozulması, hastalıklara davetiye çıkarıyor

Merjam Yazar: Merjam 26 Ağustos 2022

Bu haberi arkadaşlarınla hemen paylaş!

Organizmaların günlük ritimlerinin kontrolü, gelecekteki değişiklikleri tahmin etmeleri ve hazırlanmalarını sağlayan mekanizma olan biyolojik saat, birçok kimyasal sürecin günlük, aylık ve mevsimsel değişimlerini düzenliyor. Uzmanlar, sirkadiyen saatin bozulmasının kanser, diyabet, çeşitli metabolik ve nörolojik hastalıklar ve uyku bozuklukları gibi birçok hastalığın gelişmesi ile bağlantılı olduğunun bilindiğini söyledi.

Biyolojik saatin bozulması, hastalıklara davetiye çıkarıyor

Üsküdar Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Biyomühendislik (İngilizce) Bölüm Başkan Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi Handan Emişoğlu Külahlı, biyolojik saat ve önemine ilişkin dikkat çekici değerlendirmede bulundu. Dr. Öğretim Üyesi Handan Emişoğlu Külahlı, biyolojik saati, “organizmaların günlük ritimlerinin kontrolü, gelecekteki değişiklikleri tahmin etmeleri ve hazırlanmalarını sağlayan mekanizma” olarak tanımladı.

Biyolojik saat, birçok kimyasal sürecin değişimlerini düzenliyor

Dr. Öğretim Üyesi Handan Emişoğlu Külahlı, biyolojik saatin birçok kimyasal sürecin günlük, aylık ve mevsimsel değişimlerini düzenlediğini söyledi. Külahlı, uyku gibi günlük ritimler; tansiyon, sıcaklık, metabolik hızlar gibi davranış veya fizyolojisindeki ritmik değişiklikler, bol yemek yiyerek göçe hazırlanmak, yiyecekleri depolayarak kış uykusuna yatarak kışa hazırlanmak gibi yıllık ritimler, bazı canlıların şafakta ve alacakaranlıkta en aktif formda olması ve çiçeklerin günün belirli saatlerinde açmasının organizmanın iç saati yani biyolojik saat tarafından düzenlendiğini söyledi.

24 saatlik düzen sağlıyor…

Sirkadiyen saatin, bakterilerden insanlara kadar hemen hemen tüm organizmalarda tanımlandığını ifade eden Dr. Külahlı, “Sirkadiyen saat, gen ifadesinden organizmanın davranışına kadar birçok seviyedeki süreçler için 24 saatlik bir düzen sağlar ve dünyanın dönüşüne bir adaptasyondur.” dedi.

Sirkadiyen saat ikiye ayrılır

İnsanda bulunan sirkadiyen saatin iki bölüme ayrıldığını ifade eden Külahlı, “Beyinde hipotalamusun suprakiazmatik çekirdeğinde bulunan merkezi saat ve hemen hemen her doku ve organ sisteminde bulunan periferik saatlerdir.” dedi.

Dr. Öğretim Üyesi Handan Emişoğlu Külahlı, “Merkez saat, gözdeki retinadan gelen ışık girişini kabul eder, bu bilgi kimyasal bir versiyona dönüştürülerek buradaki spesifik nöronlarda saat genlerinin seviyeleri değişir, diğer beyin bölümlerindeki periferik organlar ve hücrelere de iletim gerçekleştirilerek senkronizasyon sağlanır.” diye konuştu.

Biyolojik saat bazı genlerin düzenlenmesini sağlıyor

Dış çevre ile saat arasındaki senkronizasyon bozukluğunun birçok probleme neden olduğunu kaydeden Dr. Öğretim Üyesi Handan Emişoğlu Külahlı, “Bunlardan biri vücudumuzun iç saatinin birden fazla zaman diliminde seyahat ettiğimizde uyum sağlamakta zorlanması nedeniyle oluşan jet-lag’dır. Sirkadiyen saat, herhangi bir hücrede ifade edilen bazı genlerin düzenlenmesi rolüne sahiptir.” dedi.

Biyolojik saatin bozulması sağlık sorunlarına yol açabilir

Dr. Öğretim Üyesi Handan Emişoğlu Külahlı, sirkadiyen saatin bozulmasının kanser, diyabet, çeşitli metabolik ve nörolojik hastalıklar ve uyku bozuklukları gibi birçok hastalığın gelişmesi ile bağlantılı olduğunun bilindiğini belirterek “Ayrıca son yıllarda sirkadiyen saatin nasıl çalıştığı, birçok hastalık ile ilişkisinin aydınlatılmasına dair çalışmalar, özellikle saatin kişiye özgü tedavi aracı olabileceğini de göstermiştir.” dedi.

Merjam

Merjam

  • Editörün Seçimi
  • En Çok Okunanlar

Copyright © Tüm hakları saklıdır. Merjam.com – Copyright 2021 | Codlio
3D tasarım ajansı