İstanbul’un dini ve kültürel kadim yapıları: Sur içi camileri

Osmanlı'da özellikle İstanbul'un fethinden sonra bilhassa da sur içi bölgesinde çok sayıda cami ve beraberinde külliye inşa edildi.

 

Osmanlı'da özellikle İstanbul'un fethinden sonra sur içi bölgesinde inşa edilen çok sayıda cami hala ayakta duruyor.

 

İslam medeniyetinin gelişip dünyaya yayılmasında eğitim ve öğretim faaliyetleri her zaman odak noktası oldu.

 

Söz konusu eğitim faaliyetleri dikkate alındığında camiler ve zamanla bunların etrafına kurulan külliyeler yaşayan İslam şehirlerinin en önemli çekim merkezleri haline geldi.

 

Kur'an ilimlerinin yanı sıra zamanla felsefe, tıp, matematik, astronomi ve kimya gibi derslerin de öğretildiği camiler, bu ilim dallarının gelişiminde önemli fiziki mekanlar olarak hizmet verdi.

 

Yüzyıllarca başta Müslüman toplumlar olmak üzere farklı milletlere hükmeden Osmanlı Devleti için camiler son derece önemli merkezler olarak toplumun yaşayan mekanları arasında yer aldı.

 

Osmanlı'da özellikle İstanbul'un fethinden sonra bilhassa da sur içi bölgesinde, kilise ve farklı amaçla kullanılan yapıların dönüştürülmesi haricinde çok sayıda cami ve beraberinde külliye inşa edildi.

 

Türk-İslam medeniyetinin bayraktarlığını yapan Osmanlı, mimarisinden kullanım şekline kadar camilere ayrı bir ruh ve işlev kazandırdı.

 

 

 Sur içi camileri

 

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre İstanbul'un sur içi bölgesinde kalan onlarca cami ve mescit bugün hala varlığını sürdürüyor. Bu cami ve mescitler, yerli ve yabancı turistlerin İstanbul rotalarında mutlaka yer buluyor.

 

Sur içinde bölgelere göre camilerin dağılımı aşağıdaki şekilde:

 

"Tarihi yarımadanın Eminönü bölgesinde, Yeni Cami, Ahi Çelebi Camisi, Rüstem Paşa Camisi, El Hac Timurtaş Mescidi, Sarı Timur Camisi,

 

 

Küçükpazar bölgesinde, Üç Mihraplı Cami, Softa Hatip Camisi, Kepenekçi Sinan Mescidi, Hoca Hamza Mescidi, Saman Emini Evvel Camisi, atlama Taşı Camisi, Yavuz Er Sinan Camisi, Hacı Kadın Hızır Bey Camisi, Şebsafa Hatun Camisi,

 

Sirkeci-Cağaloğlu-Mahmutpaşa bölgesinde, Arpacılar Mescidi, Hidayet Camisi, Vezir Camisi, Hocapaşa Camisi, Karaki Hüseyin Çelebi Camisi, Zeynep Sultan Camisi, Hacı Beşir Ağa Külliyesi, Üskübiye Mescidi, Molla Fenari Camisi, Nallı Mescid, Cezeri Kasım Paşa Camisi, Hobyar Mescidi, Hoca Kasım Günari Camisi, Marpuççular Mescidi, Hacı Küçük Camisi, Valide Han Mescidi, Mercan Ağa Mescidi, Ali Paşa Camisi, Saman Veren-i Sani Camisi, Bezzazi Cedid Camisi, Çandarlı İbrahim Paşa Mescidi, Yavaşça Şahin Mescidi, Daye Hatun Camisi, Sururi Daye Hatun Camisi, Mahmud Paşa Külliyesi,

 

Sultanahmet bölgesinde, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi, Ağalar Camisi, Topkapı Sarayı mescidleri, Sofalar Mescidi, Sultanahmet Külliye Camisi, Buhari Tekke Mescidi, Sokullu Mehmed Paşa Külliyesi Camisi, Dizdariye Camisi, Fuat Paşa Camisi,

 

Cankurtaran bölgesinde, İshapaşa Camisi, Nkilbent Camisi, Akbıyık Mescidi, Kapıağası Mahmut Ağa Camisi, Küçük Ayasofya Külliye Camisi,

 

Kadırga-Kumkapı bölgesinde, Şehsuvar Bey Camisi, Behram Çavuş Camisi, Bostani Ali Emiri Camisi, Tavaşi Süleyman Ağa Camisi, Nalbant Camisi, Nişancı Mehmed Paşa Camisi, Muhsine Hatun Camisi,

 

Çemberlitaş ve Gedikpaşa bölgesinde, Firuzağa Camisi, Köprülü Külliye Camisi, Mimar Hayreddin Mescidi, Nuruosmaniye Camisi, İğneci Hasan Mescidi, Atik Ali Paşa Camisi, Hüseyin Ağa Camisi, Çorlulu Ali Paşa Külliye Camisi, Çadırcı Ahmed Çelebi Camisi, Esir Kemal Camisi, Dibekli Emin Bey Camisi, Divani Ali Camisi, Saraç İshak Camisi, Emin Sinan Mescidi,

 

Beyazıt-Laleli bölgesinde, Kaliçeci Hasan Ağa Camisi, Hoca Piri Camisi, Beyezid Külliyesi, İç Bedesten Camisi, İmam Hanı Mescidi, Çakırağa Mescidi, Kaptan-ı Derya İbrahim Paşa Külliyesi, Sekbanbaşı Yakup Ağa Camisi, Katip Sinan Camisi, Havuzlu Mescid, Soğanağa Camisi, Laleli Küllyesi, Kemal Paşa Camisi, Çoban Çavuş Camisi, Bodrum Camisi,

 

Süleymaniye bölgesinde, Süleymaniye Külliye Camisi, Katip Şemsettin Camisi, Mehmed Paşa Camisi,

 

Vefa bölgesinde, Sarı Bayezid Camisi, Şeyh Vefa Külliye Camisi, Molla Gürani Camisi, Molla Hüsrev Mescidi, Mimar Mehmed Ağa Camisi, Kirazlı Mescid, Nevşehirli Damat İbrahim Paşa Külliyesi, Kalenderhane Camisi

 

Şehzadebaşı bölgesinde, Şehzade Külliyesi, Burmalı Mescid, Kadı Hüsameddin Mescidi, Hoşkadem Camisi,

 

 

Haseki bölgesinde, Hacı Bayram Kaftani Camisi, Keyci Hatun Camisi, Haseki Hürrem Sultan Külliyesi, Başcı Mahmud Camisi, Piri Mehmed Paşa Camisi,

 

Cerrahpaşa-Davutpaşa bölgesinde, Şem-i Molla Camisi, Cerrah Mehmet Paşa Külliyesi, Canbaziye Camisi, Çavuşzade Camisi, Şahsultan Camisi, Haydar Kethuda Camisi, Kasap İlyas Camisi, Bayezid-i Cedid Camisi, Davutpaşa Külliyesi,

 

Kocamustafapaşa bölgesinde, Hekimoğlu Ali Paşa Külliyesi, Sancaktar Hayreddin Mescidi, Abdi Çelebi Camisi, Hacı Hüseyin Ağa Camisi, Mihrişah Hacı Kadın Camisi,

 

Yedikule bölgesinde, Kürkçübaşı Camisi, Uşşaki Camisi, Hacı Evhad Camisi, Leylek Yuvası Mescidi, Malcı Camisi,

 

Belgrad Kapı-Sümbül Efendi-Silivrikapı bölgesinde, Hacı Hamza Camisi, Fevziye Camisi, Ali Fakih Camisi, Duhani Mustafa Camisi, Koca Mustafa Paşa Külliyesi, İskender Çelebi Camisi, Ramazan Efendi Camisi, Sıtti Hatun Camisi, Arakiyeci Ahmet Çelebi Mescidi, Kasım Çelebi Camisi, Hadım İbrahim Paşa Külliyesi,

 

Şehremini-Topkapı bölgesinde, Bekir Paşa Camisi, Sormagir Camisi, Seyyid Ömer Camisi, Koruk Mahmud ağa Camisi, Zihgirci Kemal Mescidi, Odabaşı Behruz Ağa Camisi, Aydın Kethüda Camisi, Şeyh Raşid Camisi, Cafer Ağa Camisi, Mimar acem Camisi, İskender Ağa Camisi, Saraç Doğan Camisi,

 

Mevlanakapı bölgesinde, Bala Süleyman Ağa Camisi, Veledi Karabaş Camisi, Arakiyeci Mehmed Ağa Camisi, Evliya Camisi, Melek Hatun Camisi,, Çivicizade Camisi, Mustafa Çavuş Mescidi,

 

Fatih bölgesinde, Fatih Külliyesi, Efdalzade Camisi, Hafız Ahmed Paşa Külliye Camisi, Pirinççi Sinan Ağa Camisi,

 

İskenderpaşa bölgesinde, Dülgerzade Camisi, Kızıl Minare Camisi, Pertevniyal Valide Sultan Camisi, Sofular Camisi, Bıçakçı Alaeddin Mescidi, Yayla Kambur Mustafa Camisi, Ahmediye Camisi, İskenderpaşa Camisi,

 

Akşemseddin bölgesinde, Molla Fenari İsa Camisi, Parmakkapı Camisi, Balipaşa Camisi, Hoca Üveys Camisi, Emir Buhari Camisi, Mimar Sinan Camisi, Mesih Ali Paşa Camisi, Hırka-i Şerif Camisi, Altay Camisi, Tuti Abdüllatif Camisi, Akşemseddin Camisi, Hürrem Çavuş Camisi, Muhtesip İskender Camisi, Keçeci Piri Camisi, Karabaş Veli Camisi, Damat Öküz Mehmed Paşa Camisi,

 

Karagümrük bölgesinde, Mesih Mehmed Paşa Camisi, Neslişah Sultan Camisi, Mihrimah Sultan Külliyesi,

 

Derviş Ali bölgesinde, Kasım Ağa Camisi, Kefeli Camisi, Canfeda Hatun Camisi, Derviş Ali Camisi, Dırağman Camisi, Kara Ali Camisi, Kariye Camisi,

 

Atik Ali bölgesinde, Vasat Atik Ali Paşa Camisi, Ahmed Çavuş Camisi, Üçbaş Camisi, Nişancı Mehmed Paşa Camisi, Kumrulu Mescid, Kovacı Dede Camisi, Beyceğiz Camisi, Acemoğlu Camisi, Mehmed Ağa Külliyesi, İsmail Ağa Camisi, Hirami Ahmed Paşa Camisi, Fethiye Camisi,

 

Ayvansaray bölgesinde, Çakır Ağa Mescidi, Adilşah Kadın Camisi, Yatağan Camisi, Hoca Ali Camisi, İvaz Efendi Camisi, Ebuzer Gıfari Camisi, Hazreti Cabir Camisi, Molla Aşki Camisi, Hoca Kasım Günari Camisi, Hamami Muhiddin Camisi, Hacı İsa Camisi, Ferruh Kethüda Camisi, Yusuf Şücaüddin Camisi,

 

Balat-Fener bölgesinde, Cebecibaşı Camisi, Tevkii Cafer Camisi, İsmet Efendi Tekke Mescidi, Mismarcı Şücaiddin Camisi, Cafer Subaşı Camisi, Mesnevihane Camisi, Katip Muslihiddin Camisi, Hızır Çavuş Camisi, Tahta Minare Camisi, Abdi Subaşı Camisi, Ali Yazıcı Camisi,

 

Yavuz Sultan Selim bölgesinde, Hatip Muslihiddin Camisi, Yavuz Selim Külliyesi

 

Ayakapısı ve Küçükmustafapaşa bölgesinde, Gül Camisi, Molla Hüsrev Camisi, Müftü Ali Camisi, Aşık Paşa Camisi,

 

Cibali bölgesinde, Seferikoz Camisi, Haraççı Kara Mehmed Camisi, Üskübi Camisi, Şazeli Tekke Camisi, Salih Paşa Camisi, Tahir Ağa Camisi, Hacı Ferhad Camisi, Sinan Ağa Camisi, İmaret-i Atik Camisi, Dividdar Keklik Mehmed Efendi Camisi, Bıçakçı Alaeddin Camisi, Kasap Demirhan Camisi,

 

Zeyrek bölgesinde, Molla Zeyrek Camisi, Yerhisar Mescidi, Hacegi Rakım Efendi Mescidi, Hacı Hasan Camisi, Ümmü Gülsüm Çivicizade Camisi, Hüsambey Camisi,

 

Molla Gürani bölgesinde, Murat Paşa Camisi, Gazgani Sadi Camisi, Selçuk Sultan Camisi, Suhte Sinan Mescidi, Kara Nohut Camisi, Molla Şeref Camisi, Lütfi Paşa Camisi, Kazasker Abdurrahman Efendi Camisi,

 

Topkapı bölgesinde, Bezm-i Alem Valide Sultan Camisi, Katip Muslihiddin Camisi, Kürkçübaşı Camisi, Bayezid Ağa Camisi, Harbi Mescidi, Gazi Ahmed Paşa Külliyesi, Fatma Sultan Camisi."

 

Kaynak: AA