İlk Yazı

Yeni tanıştığım ve yazılarımla ilk kez karşılaşacak herkese merhaba, Beni tanıyan, ilk başarısız blog deneyimimde dahi beni yalnız bırakmayan minik kitleye ise "Bonjour!"

Tüm beklenilmeyen gelişmeleriyle hayatımızda kalıcı izler bırakmaya kararlı 2020'nin bana bir sürprizi de yeniden keyif aldığım şeyler hakkında yazmaya fırsat tanıması oldu. Belirli bir yayın aralığı olmaksızın keyfekeder bir şeyler yazmaya çalışsam da bu çalışmalarımda pek istikrarlı olduğum söylenemez. Avareliğin, -en azından benim için- üretkenliği tetiklemediğini açıkça söyleyebilirim. Yazmadığım, görece uzun dönemde parmaklarım bir miktar kireçlenmiş olsa da geçen sürede tüm tekstil fabrikalarının ürettiği ve son üç sezonun en hit parçası hâline gelen aksesuarın “Medical maskeler” olduğunu göz önüne alırsak kısa sürede yeniden eski formuma kavuşacağımı düşünüyorum.

Dilerseniz bu selamlama ve ısınma paragrafının ardından beni sizlerle buluşturanın hangi rüzgâr olduğundan bahsedelim.

Moda, çevremizdeki pek çok insan için yalnızca giyim kuşamı ifade ederken ben kendimce bu alanı daha “Derin ve dibi görülmeye değer bir su” olarak düşünüyordum. Ve karşılaştığım bazı mecralarda, bu fikrin yalnızca bende olmadığını görmek, beni daha da heyecanlandırdı. Özellikle modanın en tehlikeli yönünün, “Toplulukları yönlendirebilmek” olması sahiden cezbediciydi. Moda, genel kabulün aksine yalnızca insanın giyiminden ibaret değildi. Bu köklü kavram, pek çok değişkeni içinde barındırdığı gibi kişinin kendini ortaya koyma biçimi ile de direkt olarak ilgiliydi. İnsan, toplum içinde kaldığı müddetçe modanın tüm değişkenlerine de maruz kalmak durumundaydı.

Türk Dil Kurumu’nun tanımıyla, “Değişiklik gereksinimi veya süslenme özentisiyle toplum yaşamına giren geçici yenilik” anlamlarına gelen moda, insanın yalnızca bedeniyle değil, düşünceleriyle, davranışlarıyla, bilgileriyle ve yaptıklarıyla, kısacası kişinin kendini ortaya koyma biçimiyle de ilgilidir. Belki de bu nedenle modanın pek çok tanımı bulunmaktadır ve bu tanımlar, tanımlayan kişilere göre bile farklı anlamlar kazanmıştır. Örneğin, Fransız Le Petit Robert Sözlüğü modayı “Belirli bir toplumda uygun görülen ortak zevkler, geçici yaşama ve hissetme biçimleri” daha basit bir şekilde tanımlarken, Chanel modaevinin kurucusu Gabrielle Coco Chanel’e göre bu tanım, “Moda sadece giysilerde var olan bir şey değildir, moda soluduğumuz havadaki şeydir. Bir rüzgârdır, geldiğini hisseder, kokusunu duyarsınız. Moda, fikirlerle, yaşam tarzlarıyla, olan bitenlerle ilgilidir.” şeklindedir.

“Moda-mode”, Latince kökenli bir kelimedir ve “Oluşmayan sınır” anlamındaki “Modus”tan gelmektedir. Ortaçağ Fransa’sında “La Mode” olarak da kullanılmıştır. İngilizce karşılığı ise “Fashion”dır. “Fashion” sözcüğü, terimi çok daha geniş bir bağlama kavuşturur ve “Adalet, usul, biçim, üslup; davranış, kibar sınıf hayatı, üst tabaka, yüksek zümre” gibi anlamlara gelir.

Bu “Modaloji” olarak adlandırabileceğimiz, moda ve sosyolojinin kesişim alanı için maalesef ki yeterli Türkçe kaynak bulmak çok mümkün olmasa da bu alandaki en temel çeviri eserlerden birinin yazarları D. Waquet ve Marion Laporte’dir. İkilinin tanımına göre ise moda, “On yedinci yüzyıl sonunda, öncelikle tarz ve üslup manasına gelmektedir; eşdeyişle varoluş biçimi, yaşam ve giyim kuşam üslubu, tarzıdır. Dolayısıyla, anlamına atfedilen bu genişliğe istinaden, o günlerde giyim kuşamdan müzik zevkine, sohbet konularından okunan kitaplara kadar her şey modanın sınırı dâhilindedir.” İkiliye göre güncel olarak moda terimi genellikle yalnızca giysi sunumundaki yeniliği ve daha yaygın olarak da giysi yaratıcılığını, kreasyonu ve tekstil dünyasını belirtmektedir. Ancak bu görüşün tersi bir görüş olarak bir başka moda araştırmacısı olan Yuniya Kawamura’ya göre moda, geçmişte yalnızca bir giyim kuşam olarak tanımlanırken, günümüzde giyimden çok daha fazlasını ifade eder.

İşte tüm bu tanımlar bana bu alanın derinliğini ve bu suya girmemiz gerektiğini söyler. Bu ilk yazı ile birlikte niyetim, bu suya sizinle birlikte inmek.

Görüşmek üzere.

Latife Beyza KAHVECİOĞLU